در تاریخ 2 بهمن ماه در برنامه نقش جهان شبکه تلویزیونی افق به بررسی ابعاد طرح ضد ایرانی پارلمان اروپا در رابطه با پیشنهاد معرفی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به عنوان یک سازمان تروریستی پرداختم.
برای مشاهده این برنامه بر روی تصاویر کلیک کنید.
در تاریخ 2 بهمن ماه در برنامه نقش جهان شبکه تلویزیونی افق به بررسی ابعاد طرح ضد ایرانی پارلمان اروپا در رابطه با پیشنهاد معرفی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به عنوان یک سازمان تروریستی پرداختم.
برای مشاهده این برنامه بر روی تصاویر کلیک کنید.
به گزارش Alamolhoda.com، آیتالله سید احمد علمالهدی در دیدار صمیمانه با رئیس بسیج رسانه کشور و مسئولین سازمانهای بسیج رسانه استانها که در حسینیه دفتر نماینده ولی فقیه در استان برگزار شد، اظهار کرد: بیان گذشته و عبرتآموزی از تاریخ میتواند تا حد زیادی به الگوگیری از تجربیات موفق انقلاب اسلامی کمک کند. در این میان، نخستین امتیاز بسیج رسانه، بصیرت اعضای آن است که اقتضای شغل آنان باعث میشود تا به خاطر عشقی که به رهبری و نظام دارند، برای اجرای راهبردهای رسانهای انقلاب با بصیرت وارد عمل شوند.
ایشان با اشاره به فلسفه ایجاد بسیج مستضعفین در کشور افزود: از زمانی که آمریکا به طبس حمله کرد، اندیشه تشکیل بسیج مستضعفین به ذهن امام راحل خطور کرد. امام، عبد صالح خدا بود و علیرغم اینکه همواره به چشم سیاست و رهبری به شخصیت بنیانگذار کبیر انقلاب نگاه میکنیم اما عظمت ذاتی امام به خاطر باورمندی ایشان به خدا و وعدههای صادقه الهی بود که باور داشت اتحاد انسانهای تراز انقلاب اسلامی در قالب بسیج مستضعفین، میتواند مستکبران عالم را به زانو دربیاورد.
عضو مجلس خبرگان رهبری با بیان اینکه یکی دیگر از امتیازات ویژه امام، مستندبودن رویکردها و دستورات ایشان بود، خاطرنشان کرد: همانطور که در جنگ بدر، حدود 1800 نفر از کفار قریش مسلح به جدیدترین سلاحها، زرهها و ادوات نظامی در برابر 313 نفر مسلمانی قرار گرفتند که بدون زره، همگی پیاده و تنها مسلح به یک شمشیر بودند اما در نهایت نتیجه جنگ به فتح عظیم مسلمین انجامید، امام راحل نیز باور داشت که لشکر 20 میلیونی مجهز به سلاح ایمان میتواند مستکبران را زمینگیر کند.
فعالان رسانهای، رهرو رزمندگان دفاع مقدس
ایشان ادامه داد: عملکرد شهدای دفاع مقدس میتواند الگوی فعالان رسانه انقلاب اسلامی باشد زیرا جنگ رسانهای کنونی هم کم از دفاع مقدس ندارد و همانطور که در زمان محاصره خرمشهر، شهید جهانآرا به اتفاق کمتر از 10 رزمنده بسیجی با حداقل امکانات و تجهیزات توانست به مدت سه ماه، لشکرهای زرهی مجهز بعثیها را متوقف و زمینگیر کند، این شیوه کار باید در دستورکار اصحاب رسانه و همه آنهایی باشد که اراده دارند تا در برابر قدرتهای رسانهای استکبار جهانی ایستادگی کنند.
امام جمعه مشهد ضمن ابراز امیدواری از تحول اخیر عرصههای فرهنگی و ارتقای بینش سیاسی در میان فعالان رسانهای جبهه انقلاب اسلامی تصریح کرد: عرصههای فرهنگی در سالهای اخیر دچار تحول و دگرگونی چشمگیری شدهاند و در همه فعالان این عرصه از نمایندگان ولی فقیه در استانها گرفته تا ائمه جماعات شهرستانها و حتی مبلغان مذهبی در روستاها رشد بینش سیاسی و بصیرت انقلابی اتفاق افتاده است.
اسلام، دین رسانه است
ایشان تأکید کرد: اسلام دین رسانه است و از صدها سال قبل، روضهخوانان و سخنرانان مذهبی بهعنوان صاحبان تریبون و منبر، رسانه توانایی را در اختیار داشتهاند که از تحصیلکردهترین اقشار جامعه تا سادهترین افراد را مخاطب خود قرار دادهاند.
آیتالله علمالهدی در انتها ابراز امیدواری کرد: انقلابی که از مبارزه با رژیم طاغوتی ایران آغاز شد و در ادامه حکومت اسلامی را بهعنوان یک ابزار به دست گرفت تا بتواند مبانی فکری خود را به جهان صادر کند، امروز در مرحله صدور گفتمان قرار دارد و در اینجاست که رسانه اهمیت مضاعف پیدا میکند. در این شرایط، همانطور که در روز عاشورا، لشکر حضرت سیدالشهدا (ع) با 120 نفر شهید، بیش از 5 هزار نفر از عناصر پلید لشکر دشمن را به درک واصل کرد، این رویکرد در جنگ رسانهای امروز هم مبناست و رزمندگان در این عرصه باید بدون دغدغه و نگرانی نسبت به آبرو و سخن مردم، فقط خود را معتقد به حقیقت بدانند و در تبیین مسائل، از جوسازی دشمن نترسند زیرا در برابر همه این هجمه و فشار روانی، فتح و ظفر جز با تقید و تعهد به جهاد تبیین حاصل نمیشود.
به گزارش روابطعمومی دفتر مطالعات و برنامهریزی رسانهها، در طی دهههای اخیر نقش افکار عمومی جهان در انتخاب و شکل دهی نظامهای سیاسی و به تبع آن سیاست خارجی کشورها افزایش یافته است و به همین دلیل نیز شکل دهی روابط پایدار سیاسی و اقتصادی با کشورهای جهان بدون توجه به افکار عمومی آنها و تلاش در پی جلب نظرشان ممکن نیست. به همین دلیل امروزه دیپلماسی عمومی به یکی از مهمترین ابزارهای پیشبرنده منافع ملی کشورها در عرصه سیاست خارجی و روابط بینالملل بدل شده است.
در واقع دولتهای توسعه طلب جهان به واسطه دیپلماسی عمومی با افکار عمومی کشورها هدف ارتباط و تعامل برقرار کرده و از این طریق زمینه تعمیق روابط سیاسی و اقتصادی خود با دولت آنها را فراهم میآورند و از شکل گیری احساسات ضد خود که میتواند به روابط اقتصادی و سیاسی لطمه وارد کند پیشگیری مینمایند. به همین دلیل این نوع دیپلماسی نقش و تأثیر بسزایی در تقویت و تأمین «منافع ملی» کشورها در عرصه بینالمللی دارد به همین دلیل کشورهای علاقمند به توسعه سیاست خارجی نیازمند آموزش این نوع دیپلماسی به مدیران و کارشناسان فعال در عرصه سیاست خارجی خود هستند وبا توجه به کمبود منابع آموزشی کاربردی در این حوزه کتاب «راهنمای دیپلماسی عمومی در ماموریتهای برون مرزی؛ اصول اطلاعرسانی و برقراری ارتباط موثر با مخاطبان خارجی» در راستای تامین این هدف و به همت «نوید کمالی» و «عباس محمدیان» تالیف و تدوین و از سوی دفتر مطالعات و برنامهریزی رسانهها منتشر شد.
این کتاب در 9 فصل به همراه ضمائم ویژه تنظیم شده است که در هر فصل تجربیات متنوعی حسب موضوع فصل مورد بررسی قرار گرفته است. البته یکی از بخشهای کلیدی این کتاب فصل پایانی کتاب تحت عنوان «رهیافتها و آموزههای کاربردی» است که در آن مهمترین آموزههای حاصل از مطالعه این کتاب به صورت مختصر و فهرست وار بیان شده است.
به طور مثال در این فصل قواعد و مهارتهایی که تمام ماموران و کارشناسان اعزامی به ماموریتهای برون مرزی باید به آن توجه داشته باشند فهرست شده است که مهمترین آن ضرورت ارتقاء سطح آگاهی فرهنگی و محیطی در رابطه با جامعه میزبان است.
نویسندگان کتاب در پایان این فصل بر ضرورت کسب شناخت نسبت به ارزشها و فرهنگ حاکم بر کشور محل ماموریت تاکید کرده و مینویسند: برای پیشبرد موفق و موثر دیپلماسی عمومی در قبال دیگر ملتها بایستی به دو اصل اساسی شناسایی و برجسته سازی شباهت ها و ارزش های مشترک و همچنین حفظ احترام و ارزش در قبال تفاوتها توجه داشت چرا که عدم توجه به تفاوتها و تنها تلاش در راستای برجسته سازی ارزشهای مطلوب خود دیپلماسی عمومی را بی اثر کرده و زمینه شکلگیری احساسات منفی در کشور میزبان نسبت به ما را فراهم میکند.
لازم به ذکر است که چاپ اول کتاب «راهنمای دیپلماسی عمومی در ماموریتهای برون مرزی؛ اصول اطلاعرسانی و برقراری ارتباط موثر با مخاطبان خارجی» ،تالیف و تدوین شده توسط نوید کمالی و عباس محمدیان، با شمارگان 2000 نسخه و در464 صفحه، خردادماه سال1401 از سوی دفتر مطالعات و برنامهریزی رسانهها منتشر شد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران توانا، مراسم تجلیل از مستندنگار دفاع مقدس گلعلی بابایی و چند ناشر فعال نمایشگاه بههمراه نوید کمالی معاون بسیج رسانه کشور، امروز بیست و نهم اردیبهشتماه در سرای اهل قلم برگزار شد.
در این برنامه گلعلی بابابی مستندنگار دفاع مقدس با بیان اینکه در زمان جنگ ازسر عادت حوادث و اتفاقات را روزانه یادداشت میکردم و با مشاورههای مرتضی سرهنگی از زندگینامه شروع و به کارنامه عملیاتی رسیده تا برای آیندگان بماند و گفت: هشت سال دفاع مقدس جنگی نامتقارن بود و قاعدتاً اتفاقات ناگواری میافتاد و ما باید بی کم و کاست آنچه اتفاق افتاده را ثبت کنیم.
گلعلی بابایی درباره کتاب همپایه صاعقه گفت: چون لشکر ۲۷ جزو لشکرهایی است که بیشترین شهید را داشته است نوشتن کتاب برای تک تک شهدا کار بسیار دشواری است و از این جهت تصمیم گرفتیم در مورد تیپ بنویسیم و همین باعث میشود شهدایی مثل احمد متوسلیان و دیگر شهدا خودشان را نشان بدهند.
وی در پایان گفت: در حال حاضر کتاب والفجر مقدماتی در حال نوشتن است این کتاب روایتی از لحظه به لحظه کانال کمیل و داستان فکه است.
نوید کمالی معاون بسیج رسانه کشور دلیل مشکلات به وجود آمده را ضعف در انتقال الگوهای هشت سال دفاع مقدس به نسل جدید دانست و گفت: رسالتی که نویسندگان در عرصه قلم انجام میدهند جهادی بزرگ است.
وی افزود: رسانه میتواند مفاهیم ارزشمندی که در کتابها ثبت شده است را صریحتر به نسل جوان منتقل کند.
نوید کمالی با بیان خاطرهای از شهید کاظمی مبنی بر اینکه وقتی به سراغ فرماندهان و پیشکسوتان دوران دفاع مقدس میرویم باید احساس کنیم که سراغ شهدا رفتیم و با احترام با آنها صحبت کنیم ادامه داد: ماموریت کسانی که بعد از جنگ ماندند روایتگری صادقانه است تا این روایتها به نسلهای دهه 60، 70، 80 و نسلهای بعدیها منتقل شود.
وی گفت: جامعه امروز ما اگر درگیر آسیبهاست دلیلش این است که الگوی سالم و تاثیرگذار را کمتر منتقل کردیم. نسل جدید تصور میکند هرکاری کند نمیتواند به اسطورههای –شهدا- برسد. در موضوع مدافعان حرم دیدیم که آنها هم مثل ما بودند فقط کارهایی کردند که به مقام شهادت برسند. در سازمان بسیج رسانه ماموریتمان را بر این گذاشتیم که به موضوع جهاد تبیین کمک کنیم. ما زیاد گرایش به کتابخوانی را جا نینداختیم.
کمالی در پایان گفت: کشور ما در جنگ روایات است و بیان کرد: جهاد تبیین زمانی موفق خواهد بود که ما روایت اول را خلق کرده باشیم.
به گزارش خبرنگار سیاست خارجی ایرنا، همایش تخصصی «بررسی تعرضات به ماموریتهای دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران از منظر حقوق بینالملل» صبح امروز سهشنبه در محل فرهنگسرای رسانه با حضور سعید خطیبزاده سخنگوی وزارت امور خارجه و کاظم غریبآبادی معاون امور بینالملل و حقوق بشر قوه قضاییه برگزار شد.
خطیبزاده در این مراسم با اشاره به سالگرد اشغال سفارت جمهوری اسلامی ایران در لندن، گفت: این روزها روز مهمی در تاریخ روابط و امکان دیپلماتیک ما است. سالها قبل گروهی خودخوانده سفارت کشورمان در لندن را اشغال کرد و تقریبا همه کارمندان سفارت شهید شدند. این اتفاق هم سرآغازی برای اولین شهدای دیپلمات و هم سرآغازی برای امنیت اماکن و ماموریتهای دیپلماتیک بود چراکه یکی از مهمترین فعالیتهای انسانی، مراودات دیپلماتیک است.
وی ادامه داد: در کتب تاریخی و گنجنامهها فعالیتهای دیپلماتیک دیده میشود و کنوانسیونهای مصونیت دیپلماتیک از همان زمان وجود داشته است. مهمترین متن هر ماموریت دیپلماتیکی، امنیت آن است. وزارت امور خارجه در چند سال گذشته در کشورهای مختلف هم شهدایی تقدیم کرده و هم مورد هدف قرار گرفته است تا امنیت روانی دیپلماتها را مورد تعدی قرار دهند.
خطیب زاده افزود: وزارت امور خارجه در سالهای اخیر توانسته است این تعدیلها را ثبت و ضبط کرده و در سازمانهای بینالمللی مطرح کرده و پیگیری میکند.
غریبآبادی: مصونیت اماکن دیپلماتیک، مصونیت مطلق است
در ادامه کاظم غریبآبادی، معاون امور بینالملل و حقوق بشر قوه قضاییه گفت: مصونیت اماکن دیپلماتیک، مصونیت مطلق است و کشور پذیرنده نمیتواند این مصونیت را لغو کند. حتی در صورت وجود آتشسوزی، آتشنشانی کشور پذیرنده بدون اجازه نمیتواند وارد این اماکن شود.
وی ادامه داد: اگر دیپلماتها هر لحظه نگرانی این را داشته باشند که ممکن است مورد تعرض قرار بگیرد، امنیت روانی نخواهد داشت. یک کمیتهای در سازمان ملل وجود دارد که هر تعرضی به اماکن دیپلماتیک وجود دارد که در آنجا ثبت میشود. جمهوری اسلامی ایران از معدود کشورهایی است که کمترین تعرض به اماکن دیپلماتیک در آنصورت گرفته است و بیشترین تعرض مربوط به کشورهای اروپایی است.
غریب آبادی تاکید کرد: در کشورهای اروپایی وقتی بررسی میکنیم، یا نقش دولت کشورهای میزبان در آن وجود داشته است و یا حمایتهایی از سوی دولت این کشورها صورت گرفته است.مصونیت اماکن دیپلماتیک مطلق است؛ اما برخی از اندیشمندان علم حقوق معتقدند در همه موارد اینگونه نخواهد بود. در وضعیتی که تهدید علیه امنیت ملی کشور میزبان از سوی مکان دیپلماتیک صورت گرفته باشد.
به مناسبت سالروز تشکیل سازمان بسیج رسانه سه شنبه ۲۱ دی ۱۴۰۰ نشست مدیران رسانه با سردار غلامرضا سلیمانی، رئیس سازمان بسیج مستضعفین و فرشاد مهدیپور معاون مطبوعاتی وزیر ارشاد با موضوع «رسانه، امنیت ملی؛ فرصتها و چالشهای ۱۴۰۱» و همچنین همافزایی بیشتر رسانهها برگزار شد. سردار سلیمانی رییس سازمان بسیج مستضعفین در این مراسم خطاب به نمایندگان رسانهها گفت: بسیج خانه شما است و همانطور که گفتید برنامهای باید بریزیم تا این جلسهها ادامه داشته باشد.
به گزارش خبرنگار احزاب و تشکلهای گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، امیرمحمد غفاری؛ فیک نیوزها یا همان اخبار جعلی موضوعی است که این روزها مشکلات زیادی در فضای حقیقی و مجازی برای افراد در سراسر دنیا به وجود آورده است. موضوعی که اگر به درستی و به موقع با آنها مقابله نشود میتواند امنیت کشورها را به خطر بیاندازد.
رهبر انقلاب در سخنان خود در روز عید قربان به آن اشاره کردند و آن را موازی با جریان تحریم دانستند و فرمودند: «به موازات تحریم یک جریان تحریف هم هست. واژگون نشاندادن واقعیات کشور ما نیز یکی از کارهایی است که دشمنان انجام میدهند تا هم ضربه به روحیه مردم بزنند و هم آدرس غلط دادن است برای رفع مشکل تحریم.»
ایشان در ادامه صحبت هایشان میفرمایند: «اگر جریان تحریف شکست بخورد جریان تحریم قطعاً شکست میخورد؛ چرا که عرصه، عرصه جنگ ارادههاست.»
به همین مناسبت با نوید کمالی، کارشناس فضای مجازی نشستیم تا کمی در خصوص شناخت اخبار جعلی یا همان فیک نیوزها و راههای شناخت آنها و تهدیداتشان صحبت کنیم. مشروح این گفتوگو را در ادامه میخوانید:
باشگاه خبرنگاران جوان: این روزها با توسعه فضای مجازی شاهد فعالیتهای روز افزون فیک نیوزها هستیم. فعالیت فیک نیوزها در فضای مجازی چقدر در زندگی حقیقی افراد تاثیرگذار است و چه اندازه میتواند زندگی عادی افراد را تحت تاثیر قرار دهد؟
کمالی: این دوره از تاریخ تمدن بشر به دلیل وفور و تعدد ابزارهای رسانهای و ارتباطی تولید کننده و منتقل کننده اطلاعات به عنوان «عصر اطلاعات» شناخته میشود، زیرا تا پیش از این دوره تاریخی، هیچگاه حجم تولید و انتقال اطلاعات توسط بشر به میزان فعلی نبوده است که نمونه آن تولید روزانه میلیونها ساعت محتوای تصویری در فضای مجازی و وب سایتهای مانند آپارات و یوتیوب است.
علاوه بر این در هیچ دورهای از تاریخ بشر سرعت انتقال اخبار و اطلاعات به حد فعلی نرسیده بود به طوری که هیچ وقت اجداد ما تصور نمیکردند که روزی این امکان فراهم شود که خبر مهمی مانند آنچه در بندر بیروت رخ داد در کسری از ثانیه در چهار گوشه جهان شنیده و دیده شود.
از این رو عصر و زمانه فعلی را میتوان از حیث اطلاعات و اطلاع رسانی به عنوان انقلابیترین دوره تاریخ تمدن بشر در نظر گرفت، زیرا این تحول موجب شکل گیری فصل جدید و بینظیری از تعاملات فردی و اجتماعی بین انسانها شده است؛ البته این تحول کاملاً و تماماً مثبت نبوده و مانند بسیاری از پدیدههای دست ساخته بشر دارای ابعاد نامطلوب و آسیب زایی نیز است که یکی از مهمترین آن تبدیل شدن ابزارهای نوین اطلاع رسانی به ابزار فریب و مدیریت ناسالم افکار عمومی است.
به عبارت دقیقتر از ابتدای ساخت و توسعه ابزارهای تولید و نشر انبوه خبر این دست ابزارها به دلیل توان تاثیرگذاری بالای خود بر افکار عمومی، به ابزار محبوب مدیریت و کنترل افکار عمومی اصحاب قدرت تبدیل شدند.
طبیعتاً وقتی بحث مدیریت افکار عمومی و لزوم هدایت و جهت دهی آن مطرح میشود، نمیتوان انتظار داشت که هر آنچه از مجرای یک رسانه منتشر میشود انطباق کامل با واقعیت داشته باشد بلکه هر رسانه و به طور دقیقتر هر مدیر رسانه آن بخشی از واقعیت را در خروجی رسانه خود برجسته و منعکس میکند که سازگار با منافع و مصلحتهای خویش یا جریان مطلوبش باشد؛ لذا میتوان گفت که در فرایند سنتی و کلاسیک مدیریت افکار عمومی بیشتر با بزرگ نمایی و کوچک نمایی رخدادهای واقعی روبرو هستیم، اما مدتی است که در حوزه ارتباطات یک مفهوم نسبتا جدید به عنوان چالش حوزه اطلاع رسانی و مدیریت افکار عمومی مطرح شده است و آن چیزی نیست جز فیک نیوزها(Fake News) یا همان اخبار جعلی که به جای تکیه بر مهندسی نحوه اطلاع رسانی یک رخداد واقعی به طور کلی به جعل یک موضوع یا رخداد و طرح آن در عرصه افکار عمومی میزند.
متاسفانه در طول چند سال اخیر به دلیل افزایش آسیبهای ناشی از شیوه فیک نیوزها موضوع مقابله با اخبار جعلی به یکی از مهمترین دغدغههای افکار عمومی جهان تبدیل شده است، زیرا ماهیت شبکهای فضای اطلاع رسانی نوین و همچنین فقدان سواد رسانهای مناسب در بین کاربران، بسترهای نوین ارتباطی میتواند به سرعت اخبار جعلی را میلیونها بار بازنشر کرده و نسبت به یک موضوع خاص در بین کاربران ادراک سازی کنند که در نتیجه این ادراک سازی، عملکردها و رویکردهای حقیقی کاربران هم تحت تاثیر قرار میگیرد که نمونه معروف آن استفاده کمپین انتخاباتی دونالد ترامپ از اخبار جعلی در جهت جلب نظر افکار عمومی رای دهندگان آمریکایی و کسب موفقیت در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶ آمریکا بود.
باشگاه خبرنگاران جوان: به نظر شما راه مقابله با این فیک نیوزها چیست؟
کمالی: برای مقابله با اخبار جعلی یا همان فیک نیوزها دو راهبرد عمده وجود دارد که اولین آن تدوین قوانین ضد فیک نیوز و مسدود سازی حسابهای کاربری و از دسترس خارج کردن رسانههای تولید کننده اخبار جعلی است.
در این راستا شبکههای اجتماعی بزرگ بعضاً به صورت روزانه حسابهای مشکوک به نشر اخبار جعلی را تعلیق و یا حذف میکنند و نهادهایی مانند پلیس نیز با مالکان رسانههای تولید کننده اخبار جعلی برخورد میکنند. اما دومین راهبرد توجه به ارتقاء سطح سواد رسانهای افکار عمومی است، زیرا حتی اگر تمام رسانههای تولید کننده اخبار جعلی مسدود شوند، اما افراد عضو جامعه توان تشخیص منابع خبری معتبر را از غیر معتبر نداشته باشند باز هم جامعه در برابر اخبار جعلی آسیب پذیر خواهد بود.
به طور مثال هم اکنون به دلیل شرایط خاص اقتصادی کشور جامعه نسبت به اخبار اقتصادی حساس است لذا در این شرایط سودجویان با انتشار اخبار جعلی میتوانند به راحتی در جامعه تنش آفرینی کنند، به طور مثال انتشار یک خبر جعلی مانند «احتمال سقوط بازار بورس در طی ۲۴ ساعت آینده» میتواند موجب شکل گیری صفوف طولانی فروشندگان نگران سهام در خیابانهای کشور شود در حالی که اگر سواد رسانهای جامعه بالا باشد افراد پیش از پذیرش پیام نهفته در این خبر، دست به ارزیابی اعتبار منبع خبر میزنند؛ یا تصور کنید که در روزهای حساس انتخابات ۱۴۰۰ اخباری ساختگی مبنی بر برنامه یکی از کاندیداها برای مسدود سازی اینترنت در جامعه منتشر شود! طبیعتاً این دست فیک نیوزها در شرایط حساسی مانند انتخابات میتوانند موجب جهت دهی رای افکار عمومی شوند؛ بنابراین در عصر حاضر مهمترین و موثرترین راهبرد در مقابله با بحران فیک نیوزها، ترویج و توسعه سواد رسانهای یا همان Media Literacy است.
باشگاه خبرنگاران جوان: فکر میکنید این فیک نیوزها چه مقدار در جریان تحریف که رهبر معظم انقلاب که روز عید قربان در بیاناتشان به آن اشاره کردند اثرگذار بودند و چه مقدار توانستند تحریفهای خود را بر ذهن مردم بنشانند؟ راه مقابله با این تحریفها و دروغ پردازیها چیست؟
کمالی: تمدن اصیل اسلامی از صدر اسلام تاکنون در معرض تهاجمات سخت و نرم دشمنان اسلام قرار داشته، اما این تهاجمات در عصر اطلاعات بیش از اینکه جنبه سخت داشته باشند بیشتر در حوزه نرم و ادارکی و شناختی دنبال شده اند، زیرا دشمنان اسلام اصیل که امروز در قامت دشمنان جمهوری اسلامی ایران خودنمایی میکنند بر این باورند که مهار جنبش انقلابی اسلام جز با تسلط بر اذهان تودههای بشر ممکن نیست، بنابراین دشمنان اسلام و به طور ویژه تمدن غرب و ایادی منطقهای آن در طول دهههای اخیر در حوزه رسانه سرمایه گذاریهای عظیمی انجام داده اند که فعال سازی ۲۶۰ شبکه فارسی ضد ایرانی تنها نمونهای از این دست سرمایه گذاریها است.
در واقع دشمنان انقلاب اسلامی بر این عقیده اند که با بهره گیری از چتر رسانهای گسترده میتوان به صورت همه جانبه افکار عمومی را تحت تاثیر قرار داده و با بهره گیری از تکنیکهایی عملیات روانی مانند تحریف، کوچک نمایی، سانسور و صدها ترفند دیگر اولویتها و برداشتهای ذهنی جامعه هدف را تغییر داد.
به طور مثال دشمنان انقلاب اسلامی با حمایت از شبکه رسانهای معاند آمدنیوز و توسعه زیرساخت تولید و نشر فیک نیوزها توسط آن تلاش کردند تا با تحریف واقعیتهای کشور و ذهنیت سازی منفی علیه مسئولان کشور زمینه ایجاد شکاف بین مردم و مسئولان را فراهم کنند که خوشبختانه اقدام هوشمندانه سپاه این توطئه را خنثی کرد، اما خطر باز تولید رسانههای جدید با ماموریت آمدنیوز همچنان باقی است، بنابراین باید تمرکز ویژهای بر ارتقاء توسعه سطح سواد رسانهای افکار عمومی کشور داشت تا جامعه نسبت به تهدیداتی از جنس آمدنیوزها واکسینه شود.
البته همزمان با این اقدام، نهادهای فرهنگی کشور باید توجه ویژهای به حوزه ترویج نهضت روشنگری، تبیین و بصیرت افزایی در جامعه خصوصا در عرصههای سیاسی و اعتقادی داشته باشند.
باشگاه خبرنگاران جوان: به صورت کلی چه مشکلاتی در این خصوص در کشور وجود دارد و چه تهدیداتی فضای مجازی و مردم ما را در فضای دنبال میکنند؟
کمالی: متاسفانه یکی از مهمترین آسیبهای فضای مجازی و رسانهای کشور ما خصوصا در حوزه مدیریت افکار عمومی، تعدد دستگاههای مسئول در این عرصه خطیر است. به عبارت دقیقتر هر دستگاه و نهاد متولی بخش خاصی از پازل مدیریت افکار عمومی بوده، اما به دلیل عدم تعامل و هم افزایی مناسب با سایر دستگاههای مشابه کارآمدی و تاثیرگذاری عملکرد آنها آنچنان که باید مطلوب نیست و هیچ کدام از این نهادها هم در عمل خود را مسئول وضع موجود نمیداند.
از سوی دیگر رسانهها و ساختارهای مدیریت افکار عمومی کشورمان از چابکی لازم در مواجهه با تهدیدات ادراکی و شناختی دشمن برخوردار نیستند که این مسئله ناشی از عدم روزآمدسازی ساختار و سازمان آنها همزمان با واقعیت اجتماعی و تکنولوژیک است؛ بنابراین به عنوان یک راهکار میتوان تجمیع دستگاههای مسئول در حوزه رسانه و مدیریت افکار عمومی کشور و باز طراحی سازوکار فعالیت آنها را به مسئولین پیشنهاد داد.
به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم، دولت الکترونیک و حمایت از تحقق آن، با وجود آنکه سالهاست در دستور کار قرار گرفته است اما هنوز جایگاه اصلی خود را در بدنه جامعه پیدا نکرده است، برای آشنایی بیشتر با این موضوع و مزایای ایجاد آن در جامعه با نوید کمالی، مدرس و پژوهشگر فناوری اطلاعات گفت وگو کردیم.
در ادامه مشروح این گفتوگو را می خوانید:
از چه زمانی مفهوم دولت الکترونیکی به عرصه خدمات دولتی و شهروندی وارد شد ؟
کمالی: در ابتدا باید به این نکته توجه کرد که دولت الکترونیک مفهومی متشکل از دو عبارت دولت و خدمات مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات است که پیشینه بخش اول آن به قرن ها قبل و سابقه چند صد ساله حکومت داری در جهان باز می گردد، اما بخش دوم سابقه ای کمتر از یک صد سال دارد و سال های اوج و گسترش آن به دوران پس از جنگ جهانی دوم باز می گردد.
در دوران پس از جنگ جهانی دوم به واسطه گسترش و افزایش کاربردهای فناوری اطلاعات در امور حکومتی و شهروندی یک مفهوم جدید با عنوان جامعه اطلاعاتی یا Information Society در جوامع علمی مطرح شد که به معنای جامعه ای است که در آن کیفیت زندگی، گستره تحولات اجتماعی و حتی توسعه اقتصادی به گونهای روزافزون به اطلاعات روزآمد و بهره برداری از آن متکی است، همچنین در اینچنین جامعه ای استاندارد و قاعده زندگی، کار، تفریح، نظام آموزشی و فرایندهای تجاری و اقتصادی از پیشرفت و دسترس پذیری اطلاعات در جامعه تأثیر میپذیرد و طبیعتا وجود هرگونه محدودیت منجر به عقب ماندن آن جامعه از سایر جوامع می شود.
لذا پس از ابداع اینترنت توسط آزمایشگاه ARPANET ارتش آمریکا آن هم در سال 1969، شاهد تشدید سرمایه گذاری های کلان دولتها و شرکتهای بزرگ دنیا در عرصههای مرتبط با تحقق جامعه اطلاعاتی هستیم که حاصل این سرمایه گذاریها را می توان در گسترش خیره کننده خطوط ارتباطی و اینترنتی در سالهای پایانی قرن بیستم میلادی مشاهده کرد زیرا بنا بر آمارهای موجود در سال 2000 میلادی جهان دارای بیش از 361 میلیون کاربر اینترنت شد.
از اهمیت جامعه الکترونیکی بگویید؟
کمالی: جالب است بگویم این مساله تا آنجایی اهمیت دارد که آلوین تافلر نویسنده و آیندهپژوه آمریکایی در کتاب موج سوم خود عنوان کرده تمدن بشر تاکنون متأثر از دو موج عمده انقلاب کشاورزی ، صنعتی بوده و امروز به واسطه گسترش فناوری های ارتباطی درگیر موج سوم یعنی انقلاب اطلاعات شده است که در پی آن تاریخ تمدن وارد فصل جدید و نوینی می شود.
موضوع دولت الکترونیکی از چه زمانی وارد ایران شد ؟
کمالی: با گسترش اینترنت و روابط الکترونیکی در سطح جوامع جهان ایده بهره گیری از این ظرفیت در عرصه ارائه خدمات شهروندی و دولتی به عموم مردم مطرح گردید که نتیجه آن تعریف مفهوم دولت الکترونیکی و شهر الکترونیکی است.
در قالب این دو مفهوم قرار شد تا خدمات مورد نیاز شهروندان یک جامعه چه در سطوح ملی و چه شهری در بستر پورتالهای اینترنتی به آنها ارائه شود و هر شهروند برای دریافت خدمات روزمره ای مانند بررسی حساب بانکی نیازمند حضور در بانک و صرف زمان و هزینه نباشد.
در دهه 90 خورشیدی مشخص شد که امکان ارائه الکترونیکی بیش از 1500 خدمت دولتی و نهادی به مردم وجود دارد که تا امروز هم بخش قابل توجهی از این خدمات در یک فرایند آرام اما پیوسته به مردم ارائه شده است
روستای الکترونیک، ارمغان گسترش روابط الکترونیکی
چه میزان این مفهوم در کشور جای خود را باز کرده است؟
کمالی:خوشبختانه این دو مفهوم از طریق جامعه علمی به کشور ما نیز منتقل شد و در اوایل سالهای دهه 80 خورشیدی ارائه خدمات ICT در شهرها و روستاهای دور افتاده کشور به شکل قابل توجهی افزایش یافت بطوری که شاهد راه اندازی روستای الکترونیکی هم بودیم!
در آن ایام به لطف افزایش سرمایه گذاریها روند الکترونیکی سازی فرآیندهای خدماتی نهادهای دولتی آغاز شد و در دهه 90 خورشیدی مشخص شد که امکان ارائه الکترونیکی بیش از 1500 خدمت دولتی و نهادی به مردم وجود دارد که تا امروز هم بخش قابل توجهی از این خدمات در یک فرایند آرام اما پیوسته به مردم ارائه شده است.
تا تحقق دولت الکترونیک در ایران، فاصله زیاد است
آیا دولت الکترونیکی در ایران ایجاد شده است؟
کمالی:طبیعتا نمی توان قاطعانه از ایجاد دولت الکترونیکی در ایران سخن گفت زیرا تا تحقق کامل این مهم در کشور فاصله داریم و اما در طول یک دهه گذشته گام های اساسی زیادی در این حوزه برداشته شده که هر چند کند بوده اما می تواند زمینه را برای مدیریت بهینهتر خدمات دولت به ملت مهیا کند که از جمله مهمترین آنها می توان به الکترونیکی شدن کارت های ملی و هویتی شهروندان اشاره کرد.
جایگاه شبکه ملی اطلاعات در دولت الکترونیکی چیست ؟
کمالی:بدون شک فناوری اطلاعات نقش مهمی در توسعه ظرفیت خدمت رسانی دولت ها دارد اما این خدمات وقتی از عمق و کیفیت بالایی برخوردار می گردند که پایداری سرویس آنها در شرایط گوناگون حفظ شود و با کوچکترین بحرانی شاهد از قطعی سرویس یا کاهش کیفیت آنها نباشیم.
از سوی دیگر برای ارائه خدمات الکترونیکی با کیفیت نیازمند ذخیره و پردازش حجم عظیمی از اطلاعات و متادیتاهای شهروندی هستیم که ارائه آنها در یک بستر غیر بومی مانند اینترنت بین المللی خود زمینه ساز تهدیدات متعددی علیه حال و آینده کشورمان میشود زیرا در فضای اینترنت امنیت معنایی ندارد و سرویس های جاسوسی خارجی می تواند با تکنیکهای فنی مختلف اقدام به سرقت و راهزنی اطلاعات کاربران کنند. از این رو ایجاد یک بستر امن و مستقل داخلی ضروری جلوه میکند و از همین رو است که در طی سالیان گذشته ایجاد شبکه ملی اطلاعات همواره یکی از مطالبات اصلی نظام از دولتها بوده است.
در واقع دشمن می داند که تحقق شبکه ملی اطلاعات موجب قطع شدن دست سرویس های اطلاعاتی آنها از داده ها و اطلاعات کاربران ایرانی می شود لذا تلاش می کند تا از طریق تحریم و نفوذ به هر شکل ممکن مانع از راه اندازی کامل شبکه ملی اطلاعات در کشور ما شود اما به فضل الهی دانشمندان جوان ایران توانسته اند در این حوزه گام های بلندی بردارند که طبیعتا زمینه را برای راه اندازی این مهم بیش از پیش آماده کرده است
چه کسانی مخالف توسعه شبکه ملی اطلاعات هستند؟
کمالی:در ظاهر کسی مخالف ایجاد شبکه ملی اطلاعات نیست زیرا هیچ منطقی توان مخالفت با این سیاست منطقی را ندارد اما طبیعتا برخی بدلایل مختلف مایل به تسریع این فرایند نیستند که البته در این حوزه بحث نفوذ هم مطرح است که ماجرای نزار زاکا جاسوس آمریکایی از جمله موارد مرتبط با آن بود.
در واقع دشمن می داند که تحقق شبکه ملی اطلاعات موجب قطع شدن دست سرویس های اطلاعاتی آنها از داده ها و اطلاعات کاربران ایرانی می شود لذا تلاش می کند تا از طریق تحریم و نفوذ به هر شکل ممکن مانع از راه اندازی کامل شبکه ملی اطلاعات در کشور ما شود اما به فضل الهی دانشمندان جوان ایران توانسته اند در این حوزه گام های بلندی بردارند که طبیعتا زمینه را برای راه اندازی این مهم بیش از پیش آماده کرده است.
نسخه های جدیدتری از دولت الکترونیکی هم ارائه شده است؟
کمالی:بله، دولت الکترونیکی یک مفهوم است و تحقق آن مبتنی بر ابزارهایی است که به سرعت هر روز توسعه تکنولوژیکی پیدا میکنند. بطور مثال در اوایل دهه 90 میلادی تصویر ایده آل از دولت الکترونیکی، تصویر یک سایت یا پورتال اینترنتی بود که کاربران آن می توانستند با چند کلیک خدمات مورد نیاز خود را دریافت کنند! اما حالا در سال 2019 هستیم و با گسترش فناوری هایی مانند تلفنهای همراه هوشمند ، واقعیت افزوده (AR) و در پیش بودن ارائه نسل پنجم تلفن های همراه یا 5G راهکارهای جدید و بهینه تری برای ارائه خدمات به شهروندان مهیا شده است که یک نمونه آن دولت همراه یا M-GOV است.
جالب است بدانید که با توجه به حجم بالای کاربران ایرانی تلفن های همراه هوشمند که تعداد آنها بالغ بر 60 میلیون نفر برآورد میشود بدون شک می توان گفت که دولت همراه برخلاف دولت الکترونیکی مخاطبان بیشتری دارد اما طبیعتا تا سال 2030 شاهد عبور از این سطح فناوری و ورود به عرصه های جدیدی برای ارائه خدمات الکترونیکی خواهیم بود که از جمله آنها می توان به عرضه چیپهای زیستی و کاشتنی یا Bio-Chips اشاره کرد
در دولت الکترونیک مردم چگونه به خدمات دسترسی پیدا میکنند؟
کمالی:در دولت همراه مردم از طریق تلفن همراه خود و اپلیکیشن های کاربردی می تواند به خدمات الکترونیکی شده دسترسی پیدا کنند. جالب است بدانید که با توجه به حجم بالای کاربران ایرانی تلفن های همراه هوشمند که تعداد آنها بالغ بر 60 میلیون نفر برآورد میشود بدون شک می توان گفت که دولت همراه برخلاف دولت الکترونیکی مخاطبان بیشتری دارد اما طبیعتا تا سال 2030 شاهد عبور از این سطح فناوری و ورود به عرصه های جدیدی برای ارائه خدمات الکترونیکی خواهیم بود که از جمله آنها می توان به عرضه چیپهای زیستی و کاشتنی یا Bio-Chips اشاره کرد.
دولت الکترونیک، دولت شفافیت است
نقش دولت الکترونیکی در توسعه عدالت اجتماعی چیست ؟
کمالی:دولت الکترونیکی ، دولت شفافیت است. این بدان معنی است که در دولت الکترونیکی همه روندها و رویه ها ثبت و ذخیره می شوند و امکان نظارت بر عملکردها افزایش می یابد.بطور مثال شاید زمانی یک مدیر فاسد می توانست با سند سازی یک تخلف اقتصادی یا اداری انجام دهد و چند سال بعد هیچ کس سندی از تخلف او نمی یافت زیرا تمام اسناد کاغذی را سرقت یا معدوم می کرد اما امروز به لطف فناوری های ذخیره سازی صدها سال اطلاعات را می توان در یک هارد دیسک ذخیره کرد و سال ها از آن اطلاعات نگهداری کرد.
اگر امروز شاهد افشای فساد های گسترده در نظام بانکی کشور هستیم بخش مهمی از آن مدیون ثبت و ضبط اطلاعات در ابزارهای کنترلی و نظارتی فناورانه است والا شاید تا دهها سال بعد کسی هم از فسادهای اخیر مطلع نمیشد
ارائه خدمات الکترونیکی چه کمکی به شفافیت بیشتر میکند؟
کمالی: وقتی یک خدمت الکترونیکی می شود همه کاربران به صورت یکسان امکان بهره مندی از آن را دارند و همه باید به یک آدرس مشخص جهت دریافت خدمات مراجعه کنند، اما در روند سنتی اینگونه نبود و یک فرد عادی باید در صف های طویل انجام خدمت می ایستاد و فرد دارای رانت به راحتی از طرق اتاق رئیس یک مجموعه فعالیت های مورد نیاز خود را پیگیری میکرد. در واقع برای دولت الکترونیکی فرقی نمی کند شما چه کسی هستید و آشنای شما کیست؛ زیرا در دولت الکترونیکی فرایند خدمترسانی برای همه یکسان انجام می شود.
به عنوان نمونه هم بد نیست بدانید که اگر امروز شاهد افشای فساد های گسترده در نظام بانکی کشور هستیم بخش مهمی از آن مدیون ثبت و ضبط اطلاعات در ابزارهای کنترلی و نظارتی فناورانه است والا شاید تا 10 ها سال بعد کسی هم از فسادهای اخیر مطلع نمیشد.
مهمترین مشکل دولت الکترونیکی چیست؟
کمالی:شاید اگر یک نقصان در دولت الکترونیکی وجود داشته باشد طبیعتا آن یک نقیصه بحث شکاف خدماتی و اطلاعاتی خواهد بود زیرا متاسفانه فعلا نفوذ بستر شبکه ارتباطی در تمام کشور یکسان نیست و تمام شهروندان بخصوص ساکنان مناطق محروم از خدمات ارتباطی پایدار و پر سرعت ارزان قیمت برخوردار نیستند لذا نمی توانند به مانند یک شهروند ساکن در کلان شهرها از اینترنت پرسرعت نسل 4 یا 4.5 استفاده کنند و در نتیجه از خدمات با کیفیت آموزشی و اطلاعاتی دولت الکترونیکی محروم می مانند.
برخیها مایل به الکترونیکی شدن تمام فرایندهای خدماتی دولت و نهادهای خدماتی نیستند زیرا معتقدند که الکترونیکی شدن مانع از بهره برداری آنها از رانت های مرتبط با خدمات می شود که طبیعتا در این حوزه باید با متخلفان واخلالگران برخورد جدی کرد و مدیران فساد ستیز را بر مسند سیاست گذاری آن دستگاهها قرار داد.
البته برای رفع این نقیصه هم چاره ای جز افزایش سرمایه گذاری ها و توسعه خدمات دسترسی به شبکه نداریم که فعلا با توجه به تحریمها باید با همکاری شرکت های دانش بنیان داخلی در این حوزه کار جهادی را آغاز کرد و برای تمام جمعیت ایران ارتباط پایدار را به ارمغان آورد.
از این نکته نیز نباید غفلت کرد که برخی ها مایل به الکترونیکی شدن تمام فرایندهای خدماتی دولت و نهادهای خدماتی نیستند زیرا معتقدند که الکترونیکی شدن مانع از بهره برداری آنها از رانت های مرتبط با خدمات می شود که طبیعتا در این حوزه باید با متخلفان و اخلالگران برخورد جدی کرد و مدیران فساد ستیز را بر مسند سیاست گذاری آن دستگاهها قرار داد.
تفاوت دولت الکترونیکی با دولت هوشمند چیست ؟
کمالی: مفهوم دولت هوشمند یا Smart Government یکی از مفاهیم جدید در حوزه حکمروایی دیجیتال است و بر خلاف رویکرد یکسویه دولت الکترونیکی معطوف به ارائه یکجانبه خدمات به شهروندان است در دولت هوشمند رابطه دولت و شهروندان تعاملی است و شهروندان هم می تواند از طریق بسترهایی ویژه به دولت و حکمرانان خود خدماتی را ارائه دهند.
یکی از مهمترین پایه های تمدن اسلامی ، تحقق و گسترش همه جانبه عدل و عدالت اسلامی در جامعه است و با توجه به فراگیر شدن تاثیر فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی بر زندگی شهروندان کشورمان به نظر می رسد که تحقق کامل دولت الکترونیکی و دولت هوشمند می تواند نقش مهم و تاثیرگذاری در گسترش عدالت شهروندی در کشور ما داشته باشد
بطور مثال در سطح یک شهر مدیران شهری می توانند با بهره گیری از فناوری های الکترونیکی اقدام به افزایش مشارکت شهروندان یا Citizen participation شهروندان در مدیریت شهری کنند که چند سال قبل در قالب پروژه شهر هوشمند بجستان واقع در استان خراسان رضوی گام هایی برای تحقق این مهم برداشته شد که از جمله آنها می توان به راه اندازی سامانه ایده شهر یا دریافت ایده های شهروندی از طریق فضای مجازی و ارائه موارد کاربردی و خلاقانه آن به مدیران شهری اشاره کرد.
بد نیست بدانید که امروز در برخی از پیشرفته ترین شهرهای جهان مدیران شهری و حتی دولت ها با بهره گیری از دولت هوشمند قبل از اتخاذ یک تصمیم مهم اقدام به جمع آوری نظرات و دیدگاه های شهروندان می کنند البته نه از طریق صندوق های رای.زیرا برگزاری آن پر هزینه و زمان بر است بلکه از طریق تلفن همراه شهروندان که از طریق آن امکان دسترسی آنی به نظرات افکار عمومی وجود دارد، لذا به این راهکار هوشمندانه دموکراسی الکترونیکی یا E-Democracy هم گفته می شود.
و سخن پایانی ...
کمالی: یکی از مهمترین پایه های تمدن اسلامی، تحقق و گسترش همه جانبه عدل و عدالت اسلامی در جامعه است و با توجه به فراگیر شدن تاثیر فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی بر زندگی شهروندان کشورمان به نظر می رسد که تحقق کامل دولت الکترونیکی و دولت هوشمند می تواند نقش مهم و تاثیرگذاری در گسترش عدالت شهروندی در کشور ما داشته باشد و از وقوع بسیار از تخلفات اداری و اقتصادی پیشگیری و جلوگیری کند البته تحقق این آرمان منوط به راه اندازی کامل شبکه ملی اطلاعات با تکیه بر توان داخلی و بومی جوانان متخصص ایرانی است لذا اگر امروز اولویت نظام مقابله با فاسد و برقراری عدالت همه جانبه است تمام مسؤولان و شرکت های دانش بنیان خصوصی بایستی با همراهی روسای قوای سه گانه با تمام ظرفیت های در دسترس خود به راه اندازی شبکه ملی اطلاعات کمک کنند.