طی روزهای گذشته نخستین سفر رسمی ملک سلمان پادشاه عربستان به روسیه انجام گرفت و وی به عنوان اولین پادشاه سعودی در طول تاریخ این کشور برای سه روز میزبان با همراهی یک هئیت بلند پایه سیاسی ، نظامی و اقتصادی میهمان کرملین شد.
این سفر از آن روی دارای اهمیت جلوه می کند که می دانیم در طول عمر نظام سعودی و خصوصا در طول ۴ دهه گذشته هیچگاه روسیه و عربستان روابط نزدیک و دوستانه ای نداشته اند و بطور مثال در دوران جنگ سرد و اشغال افغانستان که عربستان با کمک های گسترده مالی خود از مجاهدین موجب بروز تلفات سنگین و در نهایت شکست ارتش سرخ شوروی شد.
البته یکی از دلایل مهم عدم همسویی عربستان و روسیه با یکدیگر را باید در روابط صمیمی و نزدیک مقامات سعودی با آمریکا دانست و از هم رو عربستان تاکنون تحت پرچم آمریکا از تعامل سازنده با روسیه محروم مانده است.
اما پس از رخدادهای دهه اخیر خاورمیانه و خصوصا جنگ ۷ ساله سوریه این واقعیت را برای حاکمان سعودی مشخص کرد که آمریکا نمی تواند پشتوانه مطمئنی برای آینده این نظام و تامین کننده منافع آن در دراز مدت باشد.
بطور مثال در جریان جنگ سوریه اگر چه میلیاردها دلار سرمایه نفتی سعودی صرف حمایت نظامی و تسلیحاتی از مخالفان بشار اسد و همچنین جلب نظر قدرت های غربی برای خلع ید بشار اسد از قدرت شد اما اکنون سران آل سعود مشاهده می کنند که محور ایران و روسیه و سوریه برنده نهایی این نبرد طولانی مدت است و حتی مقامات آمریکایی و اروپایی نیز تثبیت بشاراسد در سوریه را پذیرفته اند و جالب اینکه حتی بعضا در حوزه سیاست داخلی عربستان نیز به محکوم سازی اقدامات این حکومت خصوصا در حوزه حقوق بشر می پردازند.
از سوی دیگر پس از سالها جنگ در یمن نیز نه تنها بر اقتدار و وجه بین المللی عربستان در بین دول عربی- سنی افزوده نشده است بلکه اکنون ائتلاف بین المللی به رهبری این کشور هم از هم پاشیده شده و حتی شورای همکاری خلیج فارس (GCC) نیز بدلیل افزایش اختلاف در بین اعضاء مانند گذشته کارایی چندانی برای حفظ وحدت بین کشورهای عربی ندارد.
لذا سران سعودی و در راس آنها ملک سلمان و فرزند ارشدش محمد بن سلمان دریافتند که برای بهبود شرایط و بازگشت عربستان به عرصه تاثیرگذاری بین المللی باید بصورت فرا قطبی عمل کرده و روابط این کشور با ملل قدرمتند منطقه ای و بین المللی را ترمیم و بازسازی نمود.
از این رو در طی ماه های گذشته ریاض علاوه بر میزبانی از نخستین سفر بین المللی ترامپ به خاورمیانه میزبان طیف وسیعی از سران شیعه و سنی منطقه بوده است و اکنون نیز ملک سلمان با چهره ای گشاده و دستانی مملو از دلارهای نفتی عازم مسکو شده است تا علاوه بر جلب نظران سران کرملین به همراهی بیشتر با سیاست های ریاض زمینه را برای جلوگیری از مداخله بیشتر روسیه در حوزه های به اصطلاح تحت نفوذ عربستان مهیا کنند.
ملک سلمان در سفر به مسکو بسته پیشنهادی را به همراه دارد که عبارتند از :
- - سرمایه گذاری گسترده تجار و شرکت های عربستانی در حوزه های اقتصادی ، عمرانی و گردشگری روسیه
- -همراهی عربستان و جلب نظر ۱۰ عضو همراه این کشور در اوپیک به منظور افزایش قیمت فراورده های نفتی
- - عقد قرارداد های بزرگ نظامی و تسلیحاتی در کنار ساخت کارخانجات مربوطه و دریافت خدمات پشتیبانی و آموزشی از روسیه
همانگونه که مشخص است مقامات عربستان با درک این واقعیت که روسیه بدلیل مشکلات اقتصادی نیاز به جلب و کسب سرمایه های خارجی دارد با تالیف این بسته های پیشنهادی می کوشند که پوتین را متقاعد به همراهی با عربستان کنند زیرا به زودی روسیه شاهد برگزاری دور جدیدی از انتخابات ریاست جمهوری است و افزایش بهای فراورده های نفتی در کنار فروش تسلیحات گران قیمت می تواند موجب شکوفایی اقتصاد بحران زده روسیه شود که طبعا می تواند تاثیر زیادی بر افزایش اقبال عمومی به انتخاب مجدد ولادیمیر پوتین به مقام ریاست جمهوری داشته باشد و همزمان بازار انحصاری فروش تسلیحات آمریکایی به کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس را هم بدست آورد.
تا این لحظه آنگونه که مشخص است مقامات روسیه با فروش سیستم پدافند هوایی پیشرفته S-۴۰۰ به عربستان مواقت کرده اند و کارخانه تولید این سیستم پدافندی به همراه چند کارخانه دیگر تولید تسلیحات روسی از جمله سلاح اتوماتیک جدیدAk-۱۰۳ در خاک عربستان ایجاد خواهد شد.
بدون شک راه اندازی شبکه پدافند S-۴۰۰ در کنار سامانه های پدافندی آمریکایی از جمله HAWK و THAAD برای مقامات سعودی از اهمیت ویژه ای برخوردار است زیرا این کشور بطور مستقیم در معرض تهدید موشکی بالفعل از سوی حوثی ها یمن است و این سیستم هوایی می تواند به افزایش امنیت نقاط در تیرس موشک های حوثی از جله تاسیسات نفتی ARAMCO کمک فراوانی نماید.
با این حال نباید و در پایان نباید فراموش کرد که تنها ۲ ماه قبل از مشارکت گسترده نظامی روسیه در سوریه ، عربستان بیش از ۱۰ میلیارد دلار در این کشور سرمایه گذاری نموده بود اما پوتین بی توجه به خواسته های مقامات سعودی به نبرد با مخالفان بشار اسد پرداخت از این رو نمی توان بطور کامل پرداخت این مشوق های مالی به روسیه را دلیلی بر همسویی آتی مقامات کرملین با حاکمان ریاض خصوصا در موارد حساس خاورمیانه دانست.
- یادداشتی از : نوید کمالی - پایگاه تحلیلی طنین
