آموزش تکنیک اعتبار سنجی اخبار و شایعات فضای مجازی

با توجه به رهنمود های رهبر معظم انقلاب در رابطه با تلاش همه جانبه جبهه دشمن به رهبری آمریکا برای غلبه بر جمهوری اسلامی ایران آنهم با تکیه بر بهره گیری از جنگ روانی و رسانه ای لازم دیدم تا محتوایی آموزشی را در این رابطه آماده و منتشر نماییم.

در این درس گفتار آموزشی با یکی از آسانترین تکنیک های اعتبار سنجی اخبار و شایعات فضای مجازی آشنا می شوید و پس از فراگیری این درس قادر خواهید بود تا به خوبی در برابر عملیات های روانی رسانه های داخلی و خارجی ضد ایرانی مصون شوید.

لطفا آنچه را فرا گرفتید به دیگران نیز آموزش دهید.

 

 

دانلود رایگان جزوه مخاطب شناسی ویژه فعالین رسانه ای و مطبوعاتی

مخاطب شناسی یکی از مهمترین حوزه های فعالیت رسانه ای است و اگر به آن توجه نداشته باشیم طبیعتا برآیند فعالیت رسانه ای ما کم اثر و حتی بی اثر خواهد بود لذا با توجه به اهمیت موضوع مخاطب شناسی برای فعالین رسانه ای لازم دیدم تا این جزوه آموزشی را جهت دانلود شما مخاطبین عزیز باز نشر نماییم . 

 

 

دریافت جزوه مخاطب شناسی
عنوان: کتاب مخاطب شناسی
توضیحات: جزوه آموزشی مخاطب شناسی و فعالیت رسانه ای هدفمند

دانشگاه رفتنتان مدیون خون و جان چه کسانی ست؟!

نوید کمالی -  سهمیه ویژه به ایثارگران و خانواده های معظم شهدا این روزها موجب اعتراض و پلاکارد گردانی عده ای شده و اما چه خوب بود که برای روشن کردن اذهان معترضان دلایل و چرایی اعطای هر گونه امتیاز را مورد بحث قرار می دادند.
 
طی روزهای گذشته و پس از اعلام نتایج کنکور کارشناسی ارشد حاشیه سازی های مختلفی از سوی برخی جریان های رسانه ای مغرض در رابطه با این رقابت علمی آغاز شد که شاید یکی از مهم ترین آنها حواشی مرتبط با اعلام اختصاص 30 درصد از ظرفیت دانشگاه ها به دانشجویان جانباز و ایثارگر بود که در نتیجه آن حتی عده ای در مخالفت و اعتراض به آن با تهیه پلاکارد هایی به خیابان ها آمدند.

طبیعتا این دست اعتراضات اولین و آخرین اعتراضات به تخصیص امتیازات ویژه به ایثارگران و خانواده های معظم شهدا نیست اما چه خوب بود که معترضان دلایل و چرایی اعطای هر گونه امتیاز را مورد بحث قرار می دادند و یا حداقل تحقیقی می کردند و می دیدند که دیگر کشورها و حتی کشوری مانند آمریکا برای جبران رشادتهای قهرمانان نیروهای مسلح شان چه می کنند.

اما حیف که جامعه ما به دلیل سواد رسانه ای پایین به راحتی تحت تاثیر فضا سازی های سودجویان و مغرضان داخلی و خارجی قرار می گیرد و آنها هم در این فقره اینگونه القاء می کنند که گویا تعیین سهمیه برای قهرمانان وطن و بازماندگانشان جا را برای دیگر داوطلبین کنکور تنگ کرده است!

در این رابطه و براساس آنچه که در دفترچه انتخاب رشته آزمون کارشناسی ارشد آمده است: «با توجه به تصویب «قانون برنامه پنج‌ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران ۱۳۹۶- ۱۴۰۰ توسط مجلس شورای اسلامی، ماده ۹۰ این قانون علاوه بر ماده ۷۰ قانون جامع خدمات‌رسانی به ایثارگران و اصلاحیه بعدی آن در ماده ۴۷قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (۲) در این آزمون اجرا و گزینش داوطلبان بر اساس این قوانین صورت می‌گیرد.

بر اساس این قوانین، ۲۵ درصد ظرفیت هر کد رشته محل به «همسر و فرزندان شهدا و مفقودالاثر»، «آزادگان و همسر و فرزندان آنها»، «جانبازان ۲۵ درصد و بالاتر و همسر و فرزندان آنها» و رزمندگان اختصاص دارد. علاوه بر این ۵ درصد ظرفیت هر کد رشته محل نیز به «جانبازان زیر ۲۵ درصد و همسر و فرزندان آنها» و «همسر و فرزندان رزمندگان با حداقل شش ماه حضور داوطلبانه در جبهه» اختصاص دارد.»

هر فرد ایثارگر می بایست ۸۰ درصد امتیاز  آخرین نفر قبولی را بیاورد و از سهمیه اعلامی که مازاد بر سهمیه پذیرش است قریب به ۳ تا ۵ درصد پذیرش صورت میگرد که آنهم به ضریت اعلامی دانشگاه ها اضافه میشود.

طبیعتا بحث در رابطه با چرایی اختصاص اینگونه سهمیه ها به رزمندگان و جانبازان و شهدای هر کشوری خارج از حوصله این یادداشت است و با اندکی جستجو و مطالعه در مورد خدمات حمایتی سایر دولت های جهان از کهنه سربازان و خانواده هایشان می توان به پاسخ مناسبی رسید، اما بهتر دیدم که از زاویه ای دیگر به این شائبه که مگر شهدا و ایثارگران و حتی خانواده هایشان چه کرده اند که باید سهمیه بگیرند پاسخ دهم.

دهه سوم خرداد که فرا می رسد ناخوداگاه یاد ایام شهادت جوانترین شهید مدافع حرم یعنی عباس دانشگر می افتم و دومین سالگرد شهادت وی هم بهانه ای شد تا این یادداشت را به یاد او تدوین نمایم.

زمانی ما روایت هایی از زندگی و زمانه شهدایی همچون عزیزان شهید همت ،  باکری ، خرازی ،  برونسی و ... می شنیدیم و بعضی وقت ها مانند خیلی از نا آگاهان امروز از شدت تعجب با خود می گفتیم  که به این روایت ها زیادی پر و بال داده شده و حالا اینطوری ها هم نبوده!

در آن ایام با خود فکر می کردیم که جنگ سال هاست که تمام شده و دیگر خبری از شهید و شهادت نخواهد بود اما نمی دانستیم که بالاخره زمانی می رسد که ما هم در ایام جوانی خود جنگ را احساس کنیم و همزمان این فرصت را هم پیدا کردیم که با شهدایی از نسل خودمان مدتی هم نفس و هم راه باشیم و آنها را در  حد و اندازه بینش و ادراک محدود خودمان درک کنیم!

در واقع با کسانی درس خواندیم یا  مسجد و هیئت رفتیم که امروز نامشان در ردیف شهدا است و ما همچنان مبهوت از عروجشان هستیم و باورمان نمی شود که ما هم مدتی دمخور با شهدا بوده ایم!

مایی که شهدایی مانند مهدی  باکری ، حسن باقری و ... را بدلیل عدم ادراک درستمان افسانه می پنداشتیم امروز شهدایی از جنس عباس دانشگر را در مقابل دیدگان چشم و دل خود داریم .

همین عباس افسانه ای فردای خیلی ها متولد سال ۷۲ بود و در شرایطی که خیلی از هم سن و سالهایش در شبکه های اجتماعی دنبال خودنمایی و به اصطلاح اینستاگرامی ها شاخ شدن بودند و هنوز هم هستند، به قافله مدافعین حرم پیوست و رفت به آن سوی مرزها که از من ، شما ، اسلام ،  شیعه و حرم اهل بیت (ع) دفاع کند .

خودمانیم واقعا این جوان دهه هفتادی به چه مرحله ای از بلوغ فکری و اعتقادی رسیده بود که از همه جذابیت ها و دلبستگی های دنیا از جمله همسرش دل کند و رفت به جایی که رگبار گلوله های مرگ عادی ترین و روزمره ترین مسأله آن است ؟!

بدون شک  شهید عباس دانشگر و سایر شهدای  مدافع حرم همان باکری ها و همت های دیروزند اما‌ با این تفاوت که از نسل ما برخواستند و هم سن ما هستند و با همان شرایطی که ما آن را سپری کردیم بزرگ شدند و درس خواندند و حتی دانشگاه رفتند و البته مانند همه ما جوان های امروز نه پیروزی انقلاب را به چشم دیده بودند و نه  دفاع مقدس را چشیده بودند ، با این حال مشتاق تر از جوان های دیروز از همه شیرینی های زندگی بریدند تا اسلام و انقلاب بماند و ما امروز در سایه امنیت و آرامشش گذران زندگی کنیم .

حال برگردیم به موضوع اولیه این یادداشت که اعتراض به سهمیه های اختصاص داده به خانواده های شهدا و ایثارگران بود، بیایید منصفانه به وجدان خود رجوع کنیم و از خود بپرسیم که اگر ما به جای این شهدای گرانقدر بودیم آیا حاضر به فدا کردن جان خود در راه اسلام و کشورمان بودیم !؟

آیا حاضر بودیم که بخاطر دیگر هموطنان بعضا ناسپاس جان خود را در کف دست گرفته و در سخت ترین شرایط با دشمنانی بجنگیم که جنایاتشان در طول تاریخ بی سابقه بوده است؟

آیا حاضر هستیم دلبستگی های دنیوی خود از جمله خانواده و همسرمان را به خدا سپرده و به سوی آینده ای نامعلوم در آن سوی مرزها حرکت کنیم ؟

پاسخ دادن به همه این سوالات شهامت و مردانگی می خواهد آنهم مردانگی از جنس اولیاء الله که همه کس آن را ندارند لذا من و شمایی که امروز با آرامش و امنیت در دانشگاه یا جامعه به فعالیت های خود می پردازیم باید خود را حقیقتا وامدار شهدا ، ایثارگران و خانواده های گرانقدرشان بدانیم و با تکریم بازماندگان این قهرمانان ملی فرهنگ ایثار را در بطن جامعه زنده و پویا نگه داریم زیرا که جامعه بدون فرهنگ ایثار بی دفاع ترین جامعه در مقابل گزند دشمنان است.

شوک درمانی جواب نمی دهد! / نگاهی به سیاست درمان با شوک محمد بن سلمان در عربستان

محمد بن سلمان ۳۲ ساله ولیعهد عربستان سعودی است وی سال گذشته در مصاحبه‌ای با روزنامه  واشنگتن_پست موج جدید اصلاحات در کشورش را بخشی از پروژه "شوک درمانی" - Shock Therapy - لازم برای پیشرفت کشورش خواند! 

در جریان شوک درمانی بیمار با یک شوک بزرگ مانند شکستن یک تابو فرهنگی یا اعتقادی رو‌برو می شود و کم کم برایش پذیرش انکار و حذف آن تابو و مسائل مرتبط با آن آسان می شود. 

در واقع این  شاهزاده بلند پرواز مانند همان قشری که در پست قبلی توضیح دادم علاقه دارد که خیلی سریع کشورش را که با سنتی ترین رسوم قبیله ای اداره می شود به کشور و ملتی منطبق بر مدل های تبدیل کند و مثلا  عربستان بشود فرانسه خاورمیانه ‌و به همین دلیل یک شبه رانندگی زنان و خوانندگی و ... را آزاد کرد تا به قول خودش جامعه‌ را خوب آماده پذیرش تغییرات کند! 

جالب اینکه تاریخ را که ورق بزنید می بینید که وی اولین مرد  خاورمیانه نیست که سودای این دست تغییرات سریع را در سر دارد بلکه  رضا_شاه هم با همین ایده آل و تصور تبدیل شدن به پدر ایران نوین دست به اقداماتی همچون کشف  حجاب زد تا مثلا با این کار نقش  زنان در جامعه را افزایش دهد اما خوب این دست کارهایش نتیجه  عکس داد و سرانجام همین تغییرات فوری و فوتی کلک دودمانش را کند!

تحلیل من این است که محمد بن سلمان هم مثل  رضا_خان سرش به سنگ خواهد خورد و اقداماتی مثل دعوت زنان به نشست های مختلف و دست دادن با زنان و مصافحه با آنها اگر چه برای جامعه سنتی عربستان که هنوز استفاده از برقع برای زنان خانواده اجباری است یک شوک سنگین محسوب می شود اما همین شوک ها کم کم زمینه عبور مردم از آل سعود را هم فراهم خواهد کرد!

فقط کافی است مدتی صبر کنیم . . . 

یادداشتی از : نوید کمالی

از بررسی مشروعیت سیاست فیلترینگ تا دلیل استقبال از فیلترشکن ها

 به گزارش خبرگزاری علم و فناوری؛ پس از فیلترینگ پیام رسان تلگرام در کشور ما استفاده از فیلتر شکن‌ها شیوع بی سابقه‌ای یافت. این امر چه به دلیل لجاجت مجازی با تصمیم سازان این امر بوده باشد و چه به دلیل کیفیت بهتر پیام رسان خارجی، در هر صورت به وضعیتی بحرانی تبدیل شده که کشور را در معرض تهدید بسیار جدی سایبری قرار داده است. اگر چه جنس این تهدید، مجازی و سایبری است اما بهره‌برداری از آن قطعاً به فضای مجازی محدود نخواهد بود و کشور از این منظر در معرض تهدید واقعی قرار دارد. در همین زمینه در مصاحبه با نوید کمالی، محقق و پژوهشگر حوزه رسانه و فناوری‌های نوین ارتباطی به گفتگو پرداختیم.

فیلترشکن؛ تعریف، شیوع و موارد استفاده از آن در ایران و جهان

کمالی در توضیح دلیل استفاده از فیلترشکن گفت: پیش از ارائه یک تعریف ساده و گویا در رابطه با ابزارهای «گذر از فیلترینگ» یا «فیلترشکن» لازم است که به چرایی رواج یافتن این گونه ابزارها در بین کاربران فضای مجازی ایران و جهان بپردازیم. به طور کلی مبنای فضای مجازی مبتنی بر ارائه دسترسی آزاد به اطلاعات فارغ از نوع و محتوای آن‌ها گذاشته شده است. از این جهت می‌توان فضای مجازی را به اقیانوسی بی انتها از اطلاعات با قالب‌های مختلف متنی، تصویری و چند رسانه‌ای تشبیه کرد که هر فرد به فراخور پیش زمینه‌های فکری و نیازمندی اطلاعاتی خود می‌تواند از موجودی‌های این فضا بهره‌مند گردد.

این کارشناس رسانه با اشاره به محدودیت‌های دسترسی به اینترنت در همه کشورها، افزود: طبیعتاً دسترسی بدون طبقه بندی به انواع اطلاعات بدون شک می‌تواند موجب بروز برخی از آسیب‌ها و تهدیدات برای کاربران فضای مجازی یک جامعه و حتی یک کشور شود. زیرا گستره داده‌های موجود در فضای مجازی صرفاً شامل داده‌های علمی و خبری نیست و به تنهایی میلیون‌ها وبگاه تخصصی تجاری و عمومی در حوزه تولید محتویات غیر اخلاقی از جمله پورنوگرافی در فضای مجازی مشغول به فعالیت هستند که محتوای تولیدی آنها حتی با لیبرال‌ترین استانداردهای غربی، 18+ سال ارزیابی می‌شود و دسترسی کودکان و نوجوانان به این دست محتوا به شدت ممنوع اعلام شده است.

به عنوان مثال بد نیست اشاره‌ای به دغدغه «ترزا می» نخست وزیر انگلیس داشته باشیم که به شدت نسبت به فعالیت بدون ضابطه برخی شبکه‌های اجتماعی در فضای مجازی این کشور انتقاد داشت و در مجمع جهانی اقتصاد صریحاً از تلگرام و فیس بوک به عنوان دو تهدید کننده امنیت کشور خود نام برد. لذا در تمام کشورهای جهان از جمله ایران با توجه به بافت فرهنگی و اعتقادی کشور راهکارهایی برای مدیریت و کنترل دسترسی‌های کاربران به اطلاعات نامناسب پیش بینی و اجرا می‌شود که به طور کلی از این سیاست به عنوان فیلترینگ نام برده می‌شود.

برای درک بهتر رایج بودن سیاست فیلترینگ در دنیا بد نیست به این نکته اشاره گردد که در مدارس آمریکا و اروپا دسترسی دانش آموزان به شبکه‌های اجتماعی و غیر اخلاقی در بستر اینترنت مدارس ممنوع و فیلتر شده است.  حتی پیش از استفاده از خدماتی مانند ایجاد پست الکترونیک نیز نیاز به تایید صلاحیت سنی دانش آموزان می‌باشد.

به عنوان  یک مثال دیگر  پس از انتقاد سران اتحادیه اروپا از نحوه خدمات‌دهی بی ضابطه تلگرام به کاربران، این شرکت در جدیدترین آپدیت نرم افزاری خود حداقل سن 16 سال را به عنوان سن مجاز برای عضویت کاربران خود مشخص کرده است.

در واقع سیاست فیلترینگ موجب می‌شود که کاربران در مقابل دسترسی های تصادفی به محتویات ضد فرهنگی و ضد امنیتی مصون شوند اما این سیاست در کنار خود موجب خلق و رواج ابزارهای عبور از فیلترینگ معروف به فیلترشکن‌ها شده که این دست ابزارها با بهره گیری از پروتکل‌های ارتباطی امن از جمله وی پی ان‌ها «VPN» و پراکسی‌های ساکس «Socks» واسط و مستقر در دیگر کشورها امکان دسترسی به محتوای فیلترشده را برای کاربران خود مهیا می‌کنند.

البته نمی توان تمام کاربران فیلترشکن ها را افرادی در جستجوی محتوای غیر اخلاقی و ضد امنیتی معرفی کرد زیرا بخش زیادی از کاربران فیلترشکن‌ها اساتید، دانشجویان و پژوهشگرانی هستند که به دلیل سیاست‌های تحریمی برخی کشورهای جهان از جمله آمریکا قادر به دسترسی مستقیم و آشکار از ایران به پایگاه‌های اینترنتی ناشر مقالات و مجلات علمی جهان نیستند و لذا به ناچار این افراد برای دسترسی به اطلاعات مورد نیاز خود نیاز به بهره گیری از فیلترشکن ها دارند.

 

استفاده از فیلترشکن و افزایش هزینه‌های ملی و هزینه‌های جاری کاربران در بعد اقتصادی

کارشناس فناوری‌های نوین ارتباطی در رابطه با نحوه عمل فیلتر شکن‌ها و خطرات استفاده از آن‌ها، ادامه داد: باید به این نکته توجه داشت که سرور‌های ارائه دهنده این نوع خدمات  در کشورهای دیگری که دسترسی آزادتری به فضای مجازی دارند استقرار یافته است و کاربر با اتصال به سرور آنها از بستر فضای مجازی آن کشور واسط، داده‌های مورد نیاز خود را ارسال و یا دریافت می‌کند. این فرایند خود به تنهایی کاربران را با تهدیدات زیادی از جمله سرقت و شنود اطلاعات از سوی مجرمین و هکرها روبرو می‌نماید.

از سوی دیگر فیلترشکن‌ها از جمله وی پی ان‌ها به دلیل انتقال کل ترافیک مورد استفاده کاربر به سمت سرورهای خارجی ارائه دهنده خدمات خود موجب تحمیل هزینه‌ای مضاعف در رابطه با مصرف اینترنت می‌شود زیرا  بر اساس قوانین موجود ایران، پهنای باند داخلی نصف پهنای باند بین المللی محاسبه می‌گردد.  طبیعتاً با عبور تمام ترافیک مورد استفاده کاربر از مجرای فیلترشکن‌ها حتی ترافیک داخلی مورد استفاده با هزینه بین الملل محاسبه می‌گردد که این خود در دراز مدت هزینه‌های مالی زیادی را به کاربران تحمیل می‌کند که در نگاه کلان تأثیر آن بر اقتصاد ملی نیز قابل توجه است.

 متأسفانه بخش عمده‌ای از ارائه دهندگان خدمات عبور از فیلترینگ به دلیل ممنوعیت‌های قانونی در کشورهای مختلف جهان به صورت ناشناس و گمنام اقدام به ارائه خدمات ضد فیلترینگ می‌نمایند. این گمنامی خود زمینه ساز سودجویی مجرمان فضای مجازی از کاربران فیلترشکن‌ها شده است. زیرا ارائه دهنده خدمات فیلترشکن به راحتی می‌تواند تمام ترافیک مورد استفاده کاربر از جمله متن چت‌ها، تصاویر ارسالی و دریافتی، رمزهای عبور و حتی داده‌هایی از جمله اطلاعات سخت افزاری و نرم افزاری کاربران از جمله داده‌های مربوط به الگوی وب گردی آنها را ذخیره و پالایش نمایند.

از سوی دیگر با فیلتر شدن پیام رسان تلگرام بسیاری از کاربران با هجوم به مارکت‌های نرم افزاری اقدام به دانلود نرم افزارهای رایگان و غالبا بدون هویت عبور از فیلترینگ بر روی تلفن‌های همراه خود نمودند که این دانلود فله‌ای خود موجب آلوده شدن هزاران کاربر ایرانی به بد افزارهای جاسوسی و سرقت اطلاعات از جمله وی پی ان فیلتر شد.

جالب آن که حتی نسخه‌های کم خطرتر فیلترشکن‌ها نیز با تزریق آگهی‌های گوناگون به ترافیک درخواستی کاربر، موجب مصرف بیهوده ترافیک اینترنت می‌شوند. اگر چه این مسأله موجب تحمیل هزینه نامتعارف به کاربران می‌شود اما یکی از راه‌های کسب درآمد فیلترشکن‌های به ظاهر رایگان، نمایش همین تبلیغات است. گرچه مهتر از نمایش آگهی درآمد اصلی فیلترشکن‌ها به حوزه فروش کلان داده‌های مربوط به فعالیت های کاربران بر می‌گردد.

اما این نکته نباید ناگفته بماند که برخی از فیلترشکن‌ها از جمله سایفون به صورت رسمی از سوی نهادهای خارجی از جمله سازمان سیا و وزارت امور خارجه آمریکا در قالب سیاست دیپلماسی عمومی آمریکا پشتیبانی مالی می‌شوند تا از طریق آنها کاربران کشورهایی مانند ایران که در ردیف دشمنان آمریکا تعریف می‌شوند به محتویات سیاسی ضد حکومتی و ضد اسلامی تولید شده در آمریکا و جهان غرب دسترسی داشته باشند. جالب آن که این فیلترشکن‌های دولتی نیز هیچ ممنوعیتی برای دسترسی کاربران ایرانی به محتوای ضد اخلاقی را از بستر خود تعریف نکرده‌اند و هر کاربر با نصب فیلترشکن‌های تحت حمایت دولت آمریکا می‌تواند به راحتی به محتویات پورنوگرافی که حتی در بسیاری از ایالت‌های آمریکا و کشورهای اروپایی ممنوع است دسترسی داشته باشد.

چالش لجاجت مردم با فیلترینگ تلگرام

کمالی در ادامه با تأیید مقاومت بخش‌های عمده‌ای از مردم برای ترک تلگرام گفت: طی هفته‌های گذشته ماجرای فیلترینگ تلگرام بیش از هر زمانی مسأله وجود و گسترش ابزارهای ضد را در سطح مسئولین و افکار عمومی مطرح کرد. زیرا بر اساس آخرین آمارها تلگرام در ایران بیش از 45 میلیون کاربر داشت که پس از اعمال سیاست فیلترینگ و شروع فرایند کوچاندن اجباری کاربران به پیام رسان‌های بومی بخش تقریباً عمده ای از کاربران به دلیل آنچه لجات دیجیتال و یا مقاومت دیجیتال خوانده شده حضور در این بستر خارجی را با بهره‌گیری از ابزارهای عبور از فیلترینگ به مهاجرت به شبکه های داخلی ترجیح دادند.

البته اگر بخواهیم چرایی فیلترینگ تلگرام را مورد بررسی قرار دهیم باید به این نکته توجه داشته باشیم که فیلترینگ تلگرام بدلیل عدم امکان اعمال  قانون و نظارت دقیق بر محتوا و کاربران خاطی آن صورت گرفت. زیرا به دلیل ماهیت رمزنگاری شده آن امکان رصد محتواهای تولید شده در این بستر به راحتی ممکن نبود و مدیران تلگرام نیز در حوزه مقابله با گروهک های مجازی ضد امنیتی- اخلاقی فعال در این شبکه با نهادهای ذی صلاح داخل کشور ما همکاری نداشتند. لذا مسئولین نظام در یک جمع بندی، تصمیم به رفع انحصار از تلگرام گرفتند که در جریان آن و جهت تسریع فرایند مهاجرت به نسخه‌های بومی پیام رسان‌ها، تلگرام از دسترس کاربران داخلی خارج شد. هر چند که به دلیل مسائلی از جمله عدم وجود آمادگی مناسب جهت میزبانی از مهاجران تلگرام در پیام رسان‌های داخلی انتقادات زیادی به سیاست چکشی جایگزین سازی پیام رسان‌های داخلی به جای تلگرام وارد شد. یکی از تبعات آن افزایش دانلود نرم افزارهای فیلتر شکن جهت دسترسی به تلگرام در داخل کشور بود که بنا بر برخی آمارها به بیش از 700 هزار بار در روز هم می‌رسید.

طبیعتاً چالش لجاجت در برابر فیلترینگ تلگرام تا مدتی در بین کاربران فضای مجازی وجود خواهد داشت و تنها راه متقاعد سازی کاربران به بهره گیری از پیام رسان های بومی علاوه بر تقویت زیرساخت‌های سخت افزاری و نرم افزاری مسأله تبیین امنیت حریم خصوصی کاربران و ارائه تضمین‌های قانونی به افکار عمومی است که در این مسیر شورای عالی فضای مجازی با همراهی مجلس شورای اسلامی باید همچون بسیاری از کشورهای پیشرفته جهان، قانونی التزام آور را برای حفاظت از داده‌ها و حریم خصوصی دیجیتال کاربران در مقابل دسترسی‌های غیر مجاز اشخاص حقیقی و حقوقی جز با دستور نهادهای قضایی تدوین و تصویب نماید.

وی در پایان با تأکید بر لزوم چاره اندیشی برای حل مسئله افزود: از سوی دیگر وزارت آموزش و پرورش و سازمان صدا و سیما بایستی با گسترش آموزش‌های سواد رسانه‌ای در جامعه و خصوصاً مدارس زمینه را برای افزایش آگاهی کاربران در مواجهه با تهدیدات پنهان فضای مجازی از جمله خطرات ناشی از استفاده ناآگاهانه از ابزارهای فیلترشکن و پیام رسان‌های گمنام و خارجی مهیا کنند. زیرا در صورت وقوع هر گونه جرم در این بسترهای مجازی خارجی روند پیگیری و احقاق حق برای شاکی بسیار سخت و پیچیده خواهد بود. لذا پیشگیری از وقوع جرم در فضای مجازی باید اولویت تمام نهادهای فرهنگ ساز در جامعه ما باشد.

معرفی کتاب تاریخ تحولات سیاسی ایران + دانلود خلاصه / برای درک امروز ، گذشته را بشناسید!

اگر یک دانشجو  دغدغه مند و مطالبه گر  یا یک فعال فرهنگی یا اجتماعی هستید حتما تا به حال برای بهبود شرایط موجود در روستا ، شهر یا جامعه خود بسیار اندیشه کرده اید و در حد وسع و توان خود هم احتمالا گام های در این مسیر برداشته اید، اما طبیعتا به تجربه دریافته اید که هر تلاش در جهت ایجاد تغییر در یک جامعه حتی خیلی کوچک نیازمند صرف هزینه های زیادی از جمله وقت ، سرمایه و اعتبار و ... است لذا در مواجه با مسائل مرتبط با جامعه باید به این نکته توجه داشته باشید که خیلی از مسایلی که امروز ما و جامعه ما و در سطحی خیلی کلان تر دنیای ما با آن روبرو است برآیند و حاصل کاشته های دیروز گذشتگان ماست و همانطور که یک فرزند خصوصیات والدین خود را به ارث می برد و آنها را از خود به نسل بعد منتقل می کند.

دانلود خلاصه کتاب

جامعه امروز ما نیز ویژگی های امروز خود را از جامعه دیروزی که پدران ما در آن می زیستند به ارث برده لذا بدون شناخت نسبت به ویژگی های تاریخی و اجتماعی جامعه خود هر گونه تلاشی برای بهبود مشکلات جامعه آب در هاون کوبیدن خواهد بود و صرفا به نا امیدی من و توی جوان از  تلاش برای ساختن جامعه ای بهتر از آنچه امروز هست منجر خواهد شد.

لذا برای جلوگیری از این مسأله به شما را توصیه می کنم که بخشی از وقت خود را صرف مطالعه تاریخ و سیر تحولات اجتماعی جامعه خود کنید و ببینید نیاکان ما چگونه جامعه ای را تحویل گرفته و چگونه به دست ما رسانده‌اند و در این بین چه #فرهنگ ها و تفکراتی بر آنها غلبه داشته است و چه بخش از آنها در جامعه امروز ما نمود دارد . . .  

یکی از منابع خوب در این رابطه کتاب «تاریخ تحولات سیاسی ایران» از انتشارات موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران است که بصورت مستند و تاریخی به بیان آنچه جامعه و تاریخ گذشته ما را شکل داده و سرانجام به شکل امروزی به ما سپرده می پردازد که همه اینها برای درک و تجزیه و تحلیل مسائلی و پدیده های امروز جامعه و کشور ما کاربردی و ضروری است.

یادداشتی از: نوید کمالی

سناریوهای پیش روی ایران برای برجام بدون آمریکا

با اعلام خروج آمریکا از برجام، آینده این توافق در هاله ای از ابهام قرار گرفته است. غربی ها خواهان ورود به مسایل موشکی و دفاعی و منطقه ای بودند که با مخالفت ایران صورت گرفت. قطعا این نکته بر کسی پوشیده نیست که قبول ورود غرب و همپیمانان منطقه ای اش به مسائل دفاعی و منطقه ای کشورمان می تواند آینده ایران را با چالش های اساسی و غیر قابل جبران روبرو نماید لذا طبیعتا به هیچ شکل امکان پذیرش پیش شرط هایی از جمله کاهش توان دفاعی و خروج از مسائل منطقه ای مانند ترک جبهه مقاومت از سوی ما قابل تصور نیست لذا با توجه به این پیش فرض لازم دیده می شود که به بررسی و تحلیل سناریوهای پیش روی ایران برای مواجهه با خروج احتمالی آمریکا از برجام بپردازیم.

از این رو کشور ما در شرایط فعلی با دو راهبرد یا سناریو در قبال رویکرد خروج احتمالی آمریکا از برجام به شرح ذیل روبرو است.

۱. خروج از برجام

۲. حفظ برجام

رویکرد خروج از برجام در واکنش به اقدام احتمالی ترامپ شاید از منظر بسیاری از توده های مردم و افکار عمومی کشور به عنوان یکی از مقبول ترین راهکارهای پاسخ گویی به زیاده خواهی های دولت آمریکا مطرح باشد و انجام آن تا حدودی موجب التیام نفرت ملت ایران از دولت آمریکا گردد اما طبیعتا از منظر تحلیل گران داخلی و بین المللی این اقدام در عرصه بین الملل هزینه ها و تبعات غیر قابل جبرانی را برای کشورمان در پی خواهد داشت که اولین آن از دست رفتن فرصت پیگیری حقوقی اقدام یکسویه و غیر قانونی آمریکا در مجامع بین المللی است.

از سوی دیگر باید توجه داشت که آمریکا با خروج از برجام در محافل بین المللی متهم به برهم زدن یک معاهده موفق بین المللی شد که این خود بیش از هر زمانی موجب به چالش کشیده شدن اعتبار و هژومونی آمریکا در عرصه جهانی و تضعیف جایگاه این کشور شد.

لذا با این اوصاف در شرایط فعلی ایران و جهان خروج از برجام را می توان یکی از راهبرد های غیر قابل انتظار کشورمان در پاسخ به نقض احتمالی برجام از سوی ترامپ در نظر گرفت.

اما راهبرد حفظ برجام بدون حضور آمریکا دیگر راهبرد پیش روی دستگاه دیپلماسی کشورمان در مواجهه با نقض احتمالی برجام از سوی دولت آمریکا است که بنا به دلایل مختلف می توان آن را بهترین گزینه برای تامین منافع ملی در مقابل زیاده خواهی های جبهه آمریکایی_صهیونیستی در نظر داشت که برخی از دلایل را می توان به شرح ذیل در نظر داشت.

۱. آمریکا و رژیم صهیونیستی همیشه در تبلیغات و کارزارهای دیپلماتیک خود از ایران به عنوان کشوری غیر پایبند به معاهدات و توافقات بین المللی نام برده اند در عرصه های گوناگون ایران را متهم به برهم زدن امنیت و ثبات منطقه ای و بین المللی کرده اند تا جایی که مجامع بین المللی و در راس آن سازمان ملل متحد در ابتدای دهه ۹۰ خورشیدی با معرفی کشورمان به عنوان ناقض صلح جهانی ما را مشمول ماده ۴۱ فصل هفتم منشور ملل‌متحد قرار داد و با استناد به آن سنگین ترین و گسترده ترین تحریم های ضد بشری را بر کشور ما تحمیل کرد.

متاسفانه در آن ایام هیچ قدرت جهانی مخالفت خود را با این تحریم ها اعلام نمی کرد اما با انعقاد برجام نه تنها اتحادیه اروپا بلکه دیگر قدرت های جهانی از جمله روسیه و چین نیز به صف حمایت از تعامل و ارتباط با ایران پیوستند و از حفظ برجام و گسترش همکاری سیاسی و اقتصادی با کشورمان حمایت می کنند.

۲. برجام به رغم تمام کاستی های آن در تامین منافع ملی ما در حوزه اقتصادی موجب شد تا خطر محاصره اقتصادی ایران و جلوگیری از فروش و صادرات نفت برطرف گردد زیرا در اوج تحریم ها و پیش از شروع مذاکرات اتمی در سالهای ۹۰ و ۹۱ صادرات نفت کشور به کمترین میزان در طول دهه های پیش از خود رسیده بود بطوری که آمارها حکایت از کاهش سقف صادرات به ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار بشکه در روز اشاره دارند که بخش عمده ای ارز حاصل از آن هم بدلیل تحریم های بانکی قابل دریافت نبود  لذا کشور با چالش درآمدی بزرگی در پاسخ به نیازهای جامعه روبرو بود اما با امضای برجام امروز کشور ما قادر به صادرات بیش از دو میلیون بشکه نفت در روز است که این خود در شرایط بحران اقتصادی یکی از مهمترین بسترهای ارز آوری برای کشور محسوب می شود و قطع آن چالش های متعددی را به همراه خواهد داشت.

۳. هرچند پس از برجام شرکت های آمریکایی حضور فعالی در اقتصاد ایران نداشتند اما شرکت های اروپایی و آسیایی با برطرف شدن برخی از تحریم های مالی مصوب اتحادیه اروپا و آمریکا قادر شدند تا در حوزه های مختلف اقتصادی کشور سرمایه گذاری نمایند که این خود زمینه را برای بهبود و توسعه برخی از صنایع کشور از جمله صنایع هوایی، پالایشگاهی و قطعه سازی مهیا کرد لذا عدم خروج از برجام بدلیل حفظ منافع اقتصادی طرف های سرمایه گذار موجب تداوم حمایت آنها از برجام و منافع ملی ما در عرصه بین المللی خواهد شد.

۴. خروج فوری از برجام پس از نقض آن از سوی  آمریکا در واقع قرار گرفتن در سناریوی از پیش طراحی شده آمریکا و رژیم صهیونیستی برای تضعیف ملت ایران است زیرا بار دیگر به آنها فرصت باز طراحی و تبلیغ سناریوی پوشالی "تلاش ایران برای دستیابی به سلاح اتمی" را می دهد که درنتیجه می توان انتظار داشت که بار دیگر با طرح مجدد پرونده ایران در شورای امنیت سازمان ملل تحریم های گسترده ای بر علیه کشورمان اعمال گردد.

یادداشتی از: نوید کمالی

تحلیلی بر راهبرد احیای ناسیونالیسم عربی توسط ولیعهد سعودی و چرایی دشمنی محمد بن سلمان با ایران

امروزه بر کسی پوشیده نیست که اقتصاد منطقه خاورمیانه و غرب آسیا با نفت و محصولات پالایش شده از آن گره خورده است بطوری که در طی سالهای اخیر کاهش قیمت نفت به شکل محسوسی بر پارادایم و ساختار قدرت سیاسی - اقتصادی منطقه تاثیر گذاشته که در نتیجه آن چالش های بین المللی متعددی در منطقه به مرحله ظهور و بروز رسیده است که نمونه های اخیر آن را در ماجرای کرکوک و تحولات سیاسی عربستان سعودی می توان به وضوح ملاحظه کرد.

بطور مثال در حوزه تحولات اخیر عربستان شاهدیم که محمد بن سلمان ولیعهد پادشاهی سعودی و وارث آینده نفت خیز ترین کشور جهان این روزها بیش از هر رهبر سیاسی دیگری در جهان در صدر اخبار رسانه های بین المللی قرار گرفته است ، اما شکی نیست که آنچه باعث قرار گرفتن او در صدر توجه رسانه ها شده است چیزی جز بلندپروازی های سیاسی او برای ایجاد تغییرات کاتاستروفیک نه تنها در عربستان، بلکه در تمام منطقه غرب آسیاست.

محمد بن سلمان جوان با درک شرایط اقتصادی جدید پیش روی پادشاهی آل سعود که ناشی از کاهش قیمت جهان نفت است با ارائه چشم انداز ۲۰۳۰ خواهان تبدیل شدن کشورش به قدرت اول اقتصادی و سیاسی خاورمیانه است اما وی به خوبی دریافته که با ایدئولوژی فعلی حاکم بر حکومت و جامعه عربستان دیر یا زود با باید منتظر فروپاشی پادشاهی آل سعود در سرزمین حجاز بود.

شکی نیست که ولیعهد جوان و ۳۳ ساله عربستان به خوبی بر این مساله واقف است که جوانان امروز عربستان بدلیل استفاده از شبکه های اجتماعی و ارتباط با اندیشه های خارج از مرزهای عربستان برخلاف پدران و مادران خود تاب پذیرش و تحمل محدودیت های ناشی از اندیشه کور وهابیت که مسلط بر جامعه عربستان است را ندارند و از سوی دیگر نیز بدلیل سقوط قیمت جهانی نفت نیز پیش از شروع اعتراضات مردمی مانند آنچه موجب سرنگونی بن علی و حسنی مبارک شد بایستی برای کسب و کار و درآمد این اقشار جوان تدبیری اندیشید.

از این رو بن سلمان در طی ماه های اخیر با اجرای سیاست هایی از جمله ارائه آزادی های مدنی بیشتر به جوانان ، حذف گشت های شریعت از خیابان ها ، شروع به ارائه تسهیلات به جوانان کارآفرین کرده است تا در این زمینه مقبولیت خود در بین جوانان سعودی که بخش عمده ای از جمعیت عربستان را تشکیل می دهند افزایش دهد.

جالب اینکه ولیعهد جوان از جلب توجه و حمایت زنان و دختران به خود نیز غافل نشده و تا کنون برخی از مهمترین قوانین حاکمیتی برخواسته از تفکر وهابیت در مخالف با افزایش فعالیت اجتماعی زنان را تعدیل یا حذف نموده است.

در واقع آنگونه که از تحولات عربستان سعودی بر می آید بن سلمان در فرایندی آهسته و پیوسته در حال حذف وهابیت از جایگاه عالی آن در نظام سیاسی عربستان است که البته اجرای کامل آن طبعا با مخالفت جدی بزرگان آل شیخ به عنوان حامیان بسط و گسترش وهبایت در عربستان روبرو خواهد شد اما طبعا برخورد امنیتی-پلیسی بن سلمان با منتقدان در بلند مدت موجب قطع صدای این مخالفان نیز خواهد شد.

اما در اینجا این سوال مطرح می گردد که از منظر محمد بن سلمان چه آلترناتیو ایدئولوژیکی  می تواند جایگزین وهابیت غالب در نظام سیاسی حاکم بر این کشور گردد ؟

برای پاسخ به این سوال می توان گفت که آنگونه که از اظهار نظرها و افدامات داخلی و خارجی ولیعهد جوان عربستان بر می آید وی در تلاش است تا با عبور از اندیشه بسته وهابیت ، ناسیونالیسم عربی را در نظام سیاسی و اجتماعی آل سعود جایگزین وهابیت نمایند اما وی آگاه است که برای ایجاد و بسط حس و اندیشه ناسیونالیستی نیاز به خلق و تبلیغ دشمنی تمامیت خواه و باور پذیر در منظر افکار عمومی دارد!

بن سلمان با درک این مساله در طی ماه های اخیر بیش از هر زمانی بر طبل دشمنی و فضای سازی بر علیه مهمترین رقیب منطقه ای کشور خود یعنی ایران کوبیده است و با شگردهای مختلف تلاش نموده است تا ایران را دشمن خود و تمام کشورهای عربی جلوه دهد که البته در این راستا سناریوهای مختلفی را نیز تا کنون طراحی و اجرا نموده است.

بطور مثال در یک مورد بن سلمان با اعلام خبر جعلی هدف قرار دادن یک موشک شلیک شده از یمن در نزدیکی مکه مکرمه تلاش کرد تا بر علیه جمهوری اسلامی ایران در سطح افکار عمومی سرزمین حجاز و جهان اسلام فضا سازی منفی نماید تا از این طریق اقدامات خود بر علیه ایران و جبهه مقاومت را با مقبولیت عمومی همراه سازد.

یا در نمونه ای دیگر نیز با گروگان گیری نخست وزیر لبنان تلاش نمود تا افکار عمومی را متقاعد به دخالت ایران در امور کشور لبنان نموده و آنها را آماده پذیرش حمله احتمالی اسرائیل به حزب الله نماید.

اما برای ریشه یابی عناد ورزی بن سلمان با ایران نباید این واقعیت را هم از نظر دور داشت که جمهوری اسلامی ایران در طی سه دهه گذشته و خصوصا در سالهای اخیر به شدت هژومنی عربستان سعودی در منطقه را با چالش روبرو نموده بطوری که شورای همکاری خلیج فارس به سرکردگی عربستان در درون خود نیز با تنش و اختلافات جدی رو برو گردیده است که نمونه شاخص آن را در روابط قطر و عربستان می توان مشاهده نمود.

لذا باید پذیرفت بن سلمان با توجه به شخصیت برونگرا و تمامیت خواه خود ایران را نه به عنوان یک رقیب منطقه ای و بلکه به عنوان مانع اصلی تحقق رویاهای خود در مسیر ایجاد یک امپراطوری عربی-سعودی در منطقه می بیند لذا از بدو انتصاب به عنوان وزیر دفاع و سپس ولیعهد پادشاهی سعودی از هر ابزار ممکن مانند حمایت رسمی و آشکار از گروهک منافقین و تعامل با رژیم صهیونیستی در راستای مقابله با ایران ابایی نداشته است.

از این رو همانگونه که تحلیل گران خارجی و نشریه نشنال اینترست اشاره کرده اند محمد بن سلمان در راستای مقابله با جمهوری اسلامی ایران و ایدئولوژی حاکم بر آن که تشییع در همان مسیری گام بر می دارد که پیش از او یزید بن معاویه و صدام حسین گام برداشته اند.

 در پایان شکی نیست که ولیعهد جوان سعودی همچون صدام حسین در عراق و ناصر در مصر رویای بهره برداری از ایده ناسیونالسیم عربی در راستای تامین منافع خود را دارد اما همانگونه که تاریخ اثبات نموده است ناسیونالیسم عربی نمی تواند شانس بقا و تداوم حاکمیت آل سعود را در منطقه تضمین نماید زیرا تجربه تلخ صدام اثبات کرده است که تمام قدرت های بین المللی حتی طرف های غربی به سرکردگی آمریکا در قبال تحولات اخیر عربستان و اقدامات تنش ساز و بی سابقه بن سلمان به شدت محتاط و محافظه کار شده اند و بعید نیست که دیر یا زود بدلیل در خطر افتادن منافع طرف های غربی ، برچسب بی ثبات سازی منطقه بر پیشانی بن سلمان و رژیم حاکم بر عربستان زده شود که طبعا نتیجه آن چیزی جز قرار گرفتن این پادشاهی در سراشیبی سقوط و تجزیه نخواهد بود.

یادداشتی از: نوید کمالی

از حوادث دی ماه تا خروج از برجام / استراتژی ترامپ در قبال ایران پسا برجام چیست ؟

یادآوری: سال قبل این مقاله را در رابطه با وقایع دی ماه 96 نوشتم اما با توجه به در پیش بودن نقض احتمالی برجام از سوی دولت ترامپ در 22 اردیبهشت ماه سال جاری و همچنین هرج و مرج های موجود در بازار ارز لازم دیدم تا بار دیگر این مقاله را برای مطالعه مخاطبین عزیز باز نشر نماییم تا در تحلیل های آتی خود از نقش آمریکا در التهابات داخلی کشور غفلت نکنیم.

-----

به گزارش خبرگزاری رسا، اگر نگاهی به تاریخ تشکیل ایالات متحده و فرایند ظهور و بروز هژمونی آن در جهان بیندازیم در خواهیم یافت که در دوران پسا جنگ جهانی اول و دوم که این کشور با کنار زدن رقبای غربی خود به یکی از بزرگترین قدرتهای نظامی و سیاسی جهان بدل گردید هیچ رئیس جمهوری به اندازه دونالد ترامپ از منظر شهروندان آمریکایی مخالف ارزش های بنیادین این کشور در حوزه لیبرال دموکراسی و آرمان "American Dream" نبوده است.

در واقع دونالد ترامپ به عنوان چهل و پنجمین رییس جمهور آمریکا در کمتر از یک سال از فعالیت خود با طراحی و اجرای سیاست های بی سابقه داخلی و خارجی موجی از انتقادها را بر علیه کاخ سفید و شخص رییس جمهور آمریکا بر انگیخته است به حدی که بسیاری از متحدان بین المللی آمریکا بر علیه وی موضع گیری های آشکاری نموده اند و آینده روابط دولت هایشان با آمریکا را در هاله ای از ابهام توصیف کرده اند.

جالب اینکه تاکنون اقدامات ترامپ در حوزه داخلی به حدی از منظر افکار عمومی آمریکا نامقبول بوده است که بیش از ۶۰ درصد از شهروندان آمریکا وی را از هواداران راست افراطی و حتی نئونازیست معرفی می کنند و در رسانه های بزرگ این کشور نیز مانند مقاله ای که در ماه سپتامبر سال گذشته میلادی در نشریه نیویورک تایمز به قلم راجر کوئن منتشر شد، شخصیت وی را با موسیولینی رهبر فاشیست های ایتالیا و هیتلر رهبر آلمان نازی مقایسه می کنند. 

اما ترامپ همانگونه که بواسطه اقدامات داخلی خود در نزد افکار عمومی منتقدان فراوانی دارد در عرصه سیاست بین المللی خصوصا در حوزه خاورمیانه و غرب آسیا نیز به واسطه دوستی و همکاری با سران دیکتاتور و خونریز منطقه از وجهه خوبی برخوردار نیست تا جایی به گفته نهادهای مدافع حقوق بشر با اعمال سیاست های تشویقی در قبال اقدامات جنگ طلبانه محمد بن سلمان در یکی از بزرگترین نسل کشی های تاریخ خاورمیانه در قبال مردم بی دفاع یمن سهیم شده است. 

اما در طی ماه گذشته میلادی و در شرایطی که بحران یمن به واسطه دخالتهای مستقیم سیاسی و تسلیحاتی آمریکا هنوز به با افق روشنی روبرو نیست منطقه شاهد اعلام سیاستی جدید از سوی ترامپ در قبال مساله فلسطین بود(برای مطالعه بیشتر به مقالات پایگاه تحلیلی طنین مراجعه شود) که بر اساس آن ملت فلسطین از حق تاریخی و قانونی خود نسبت به شهر بیت المقدس محروم شده و این شهر به عنوان پایتخت رژیم اشغال گر صهیونیستی از سوی ایالات متحده رسمیت یافت.

این راهبرد جدید ترامپ هرچند موجب شور شعف همپیمانان صهیونیستی او شد اما بطور قاطع کشورهای جهان  از جمله همپیمانان اروپایی آمریکا در سازمان ملل متحد بر علیه این تصمیم موضع گیری کرده و این اقدام خودسرانه ترامپ را محکوم کردند و تا جایی پیش رفتند که رسما برخی از رهبران اروپا سران فعلی کاخ سفید را فاقد مشروعیت عقلانی برای دخالت در مسائل مهم جهان معرفی کردند. 

اما آنچه محور اصلی این مقاله است نوع راهبردهای ترامپ در مورد ایران می باشد زیرا ترامپ در کنار مساله فلسطین توجه زیادی به ایران داشته و در سال اول ریاست جمهوری خود بخش زیادی از وقت و انرژی خود را وقف تدوین سیاست ها و راهبردهایی برای مقابله با ایران و نفوذ و پیشرفت داخلی و منطقه ای این کشور کرده است تا جایی که در سخنرانی نفرت انگیز خود در مهر ماه سال جاری خود برابر با ۱۳ اکتبر سال گذشته میلادی ملت ایران یک ملت تروریست "A Terrorist Nation" معرفی کرد که در راستای مقابله با آن استفاده از هر ابزار و سیاستی مشروعیت می یابد.

ترامپ در نخستین روزهای حضورش در کاخ سفید اثبات کرد که اولویت سیاست خارجه وی نه روسیه و چین بلکه ایران است تا جایی که در نخستین فرمان ملی و اجرایی خود  ورود "اتباع ایران" به خاک کشورش را ممنوع کرده و این دایره ممنوعیت را تا شهروندان اروپایی و آمریکایی سفر کرده به ایران نیز گسترش داد زیرا از منظر وی هر فرد ایرانی یا سفر کرده به ایران مستعد انجام اقدامات تروریستی بر علیه منافع آمریکا است آنهم در حالی که بسیاری از ایرانیان مقیم ایالات متحده در مهمترین مشاغل اقتصادی و سیاسی این کشور فعال بوده و هستند!

با توجه به آنچه بیان شد به راحتی می توان دریافت که ترامپ بر خلاف اسلاف پیشین خود در کاخ سفید نه تنها اهمیتی به حفظ موقعیت آمریکا در عرصه روابط بین الملل نمی دهد بلکه بدلیل برخورداری از یک سادیسم سیاسی علاقه زیادی به آزار و اذیت ملت های جهان خصوصا مخالفان رشد و توسعه رژیم صهیونیستی با محوریت ایران دارد لذا پس از انتخاب وی به ریاست جمهوری به صورت آشکار حمایت آمریکا از گروه های تروریستی و منافق که در پوشش اپوزیسیون سیاسی بر علیه ملت ایران فعالیت می کنند به شدت افزایش یافت.

لذا لازم است با نگاهی عمیق تر به رویکردهای ترامپ در قبال ایران بپردازیم تا در قبل آن تحلیلی دقیق تر از شرایط امروز و فردای کشور در مواجهه با این دشمن دیرینه داشته باشیم.

راهبرد های ترامپ برای مهار ایران

راهبرد فشار  "Pressure Strategy"
بر اساس آنچه از برآوردها و تحلیل های اندیشکده های بزرگ آمریکایی و اروپایی بر می آید ترامپ محور همپیمان خود در منطقه را از ریاض گرفته تا تل آویو حافظ و منشاء تداوم حضور آمریکا در منطقه می داند لذا از دید ترامپ ایران به عنوان یک کشور مستقل و مخالف این دو کشور در واقع بر هم زننده برنامه های بلند مدت آمریکا برای حضور و بهره برداری از منطقه تعریف می گردد لذا باید به هر شکل ممکن برای حذف یا تغییر و همراه سازی حکومت ایران اقدام کرد.

مهمترین راهبرد مشهود ترامپ در قبال ایران استفاده از سیاست علنی حمایت از "تغییر حکومت" و "نقض برجام" بوده است زیرا به عقیده وی کشور ما حساسیت بالایی بر روی این دو مساله داشته و طبیعتا با تمرکز و فشار بر روی این دو موضوع می توان امتیازات زیادی گرفت تا جایی که حتی به نفوذ و حضور ایران در منطقه نیز پایان داد. 

لذا آنگونه که در اظهار نظرهای مقامات کاخ سفید و شخص ترامپ مشخص است راهبرد فشار بر ایران در  بلند مدت و بصورت مستمر راهبرد اصلی آمریکا برای مهار ایران خواهد بود و به عقیده آنها این فشارها در نهایت حکومت ایران را به مذاکره هایی در چهارچوب منافع و علایق ترامپ و متحدانش خواهد کشاند.

 راهبرد تغییر حکومت "Regime Change Strategy"

در ماه های گذشته ادبیات تغییر رژیم به یکی از مهمترین مفاهیم مورد استفاده مقامات کاخ سفید در مواجهه با موضوع ایران شده است بطوری که رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه رسما در جلسه کمیته خارجی کنگره اعلام کرد که سیاست ایالات متحده مهیا کردن شرایطی است که به گذار قدرت در حاکمیت ایران منجر شود که به عبارت بهتر تغییر حکومت در ایران است که طبیعتا جز با جنگ یا نفوذ منتج به استحاله ممکن نخواهد بود. 

جالب اینکه  جیمز متیس، وزیر دفاع ترامپ نیز در مدتی قبل در یک مصاحبه خبری رسما از لزوم تغییر حکومت ایران سخن گفته بود که به نوعی تایید کننده موضع آشکار ترامپ در قبال ایران است.

البته ترامپ بواسطه مشاورین با سابقه خود که غالبا از ژنرال های بازنشسته ارتش آمریکا هستند این واقعیت را پذیرفته که مقابله با ایران و تغییر حکومت از طریق نظامی دور از دسترس و پر هزینه است لذا آنگونه که از افزایش ارتباطات سیاسی و امنیتی کاخ سفید با گروه های مخالف جمهوری اسلامی ایران مشخص است آمریکا خواهان هزینه کردن از اپوزیسیون داخلی و خارجی برای نیل به این هدف خود است.

چرایی حمایت ترامپ از اغتشاشات اخیر ایران

در هفته های گذشته کشور ما شاهد بروز برخی از وقایع تلخ از جمله اغتشاشات خیابانی بود که منجر به تخریب اموال عمومی و کشته و زخمی شدن برخی از شهروندان کشورمان شد اما آنچه در این ایام بیش از همه مورد توجه افکار عمومی ایران و جهان قرار گرفت حمایت مکرر ترامپ از اغتشاشگران بود که حتی شامل تهدید هایی لفظی بر علیه ملت ایران نیز می شد!

قطع به یقین این رویکرد ترامپ مبتنی بر یک راهبرد از پیش تعریف شده در راستای استراتژی مهار ایران است لذا لازم است تا با موشکافی آن به شناخت و تحلیل دقیق تری نسبت به حمایت های کاخ سفید از آشوب های خیابانی اخیر دست پیدا کنیم.

بنا بر آنچه تاکنون از منابع غربی افشاء شده است در ماه های پایانی دوره ریاست جمهوری اوباما مارک دوبویتز مدیر "بنیاد دفاع از دموکراسی"  گزارشی مختصر و ۷ صفحه ای را بصورت محرمانه به شورای امنیت ملی آمریکا فرستاد و بر اساس آن راه کارهای شکل دهی آشوب های های مردمی در ایران را  با هدف تغییر حکومت و ایجاد یک ایران دموکراتیزه مورد تایید آمریکا مطرح کرد. 

این گزارش محرمانه اما مدتی بعد بدست مایکل کرولی دبیر حوزه سیاست خارجی سایت معروف پولوتیکو رسید و بخش هایی از آن منتشر شد که در بخشی از آن در کنار مسائل اقتصادی از ریاست جمهوری آمریکا به عنوان مهمترین عنصر تاثیرگذار بر شروع آشوب ها و اعتراضات مردمی در ایران یاد شده بود. 

از این رو بلافاصله بعد از تبدیل شدن اعتراضات اقتصادی و معیشتی معترضان به اغتشاشات خیابانی سودجویان، ترامپ سعی کرد با ورود سریع به این قضایا در راستای اجرای این شیوه نامه گام بردارد تا به ظن خود آتش فتنه را شعله ورتر کرده و نیروهای منافق و اپوزیسیون فعال در اغتشاشات را با دلگرمی بیشتر به تداوم فعالیتهایشان وادارد.

متاسفانه ترامپ با توجه به پیش فرض های ذهنی خود که بخش زیادی از آن نیز ناشی از القائات نزدیکان صهیونیست وی است تصور می کند سیاست تلاش برای تغییر حکومت در ایران در کنار اجرای راهبرد فشار اگر نتواند منجر به تغییر حکومت در ایران شود حداقل منجر به مشروعیت زدایی از حکومت ، بی ثباتی فضای داخلی ایران و افزایش نا آرامی ها خواهد شد که در نتیجه آن توجه حکومت ایران بیش از آنکه معطوف منطقه باشد به داخل مرزها معطوف خواهد شد لذا به ظن آنها در دراز مدت هم راهی جز اعمال خشونت برای آرام سازی فضا نخواهد داشت که در نهایت راه را برای منزوی شدن ایران و لغو توافقات بین المللی مانند برجام و همچنین اعمال تحریم های گسترده اقتصادی و حقوق بشری مهیا خواهد کرد که در نتیجه آن راهی جز تغییر یا سازش با آمریکا برای حکومت ایران باقی نخواهد ماند.

لذا در پایان و با توجه به آنچه در مورد راهبردهای ترامپ برای مقابله با ایران مطرح گردید لازم دیده می شود که مسؤولان داخلی کشورمان خصوصا در حوزه مجلس و دولت هر چه سریع تر با رفع مشکلات اقتصادی موجود و بهبود آن با تاکید بر اجرای سیاست اقتصاد مقاومتی مورد تایید رهبر معظم انقلاب (حفظه الله) علاوه بر کاهش فشارهای اقتصادی بر مردم، زمینه ساز وحدت و همدلی عمومی در مواجهه با راهبردهای خبیثانه رئیس جمهور ایالات متحده و لابی صهیونیستی بر علیه ملت ایران شوند./۹۹۴/ب۱۰۱/ف

- یادداشتی از نوید کمالی

بررسی چالش های پیش روی تشکیل ناتوی عربی / Arab NATO

اختصاصی طنین: منطقه غرب آسیا و بطور خاص جهان عرب در طول تاریخ  معاصر خود و خصوصا در دوران پس از کشف نفت همیشه با چالش ها و نا آرامی های مختلفی از جمله جنگ  و براندازی های داخلی و خارجی روبرو بوده لذا در دوره های مختلف تاریخی خصوصا در دوران پسا جنگ جهانی دوم  نیاز به تعریف و تشکیل یک راهبرد دفاع جمعی عربی"Arab collective defense strategy"  برای مقابله با تهدیدات نظامی-امنیتی در بین سران و پادشاهان عرب منطقه احساس شده است.

در واقع راهبرد دفاع جمعی مد نظر سران و استراتژیست های جهان عرب با تاکید بر ریشه فرهنگی و زبانی مشترک بین ملت های عرب در نظر دارد تا هر یک از اعضاء جهان عرب را نسبت به وضعیت کل این مجموعه حساس و دارای تکلیف – سیاسی ، مالی و نظامی- کند تا در صورت وقوع هرگونه نا آرامی یا تجاوز به هر یک از کشورهای عربی سایر اعضای جهان عرب برای دفع متجاوز و یا بازگشت ثبات به آن بصورت عملی –اعزام نیروهای مسلح و اتخاذ سیاست های اقتصادی و سیاسی لازم اقدام نمایند.

در این رابطه تهدیدات موجود بر علیه کشورهای عربی خاورمیانه و شمال آفریقا را می توان از منظر تحلیل گران و سیاست گذاران جهان عرب به دو دسته تهدیدات داخلی "Internal threats" مانند واقعه اشغال کویت توسط عراق و یا حمله عربستان به یمن و تهدیدات خارجی "External threats" مانند ماجرای تجاوز نظامی انگلیس و فرانسه به  مصر –جنگ کانال سوئز-  در سال ۱۹۵۶ تقسیم کرد که در هر دو نمونه فقدان وجود یک راهبرد دفاعی و امنیتی ائتلافی و جمعی در بین کشورهای عربی مانع از اقدام موثر آنها در قبال این وقایع شده است که در نتیجه آن ناچاراً  رتع و فتق این بحران ها به دولت های خارجی قدرتمند غیر عرب   - آمریکا- سپرده شده که نتیجه آن چیزی جز  وابستگی بیش از پیش جهان عرب به غرب و تاراج سرمایه های این کشورها نبوده  است.

اما آنچه در دهه اخیر موجب مطرح شدن  بحث تشکیل یک ارتش متحد عربی در بین کشورهای پادشاهی منطقه با محوریت عربستان سعودی شد شروع دومینوی ناآرامی ها ضد حکومتی در کشورهای منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا بود که در افکار عمومی جهان عرب به نام "الربیع العربی" یا همان "بهار عربی"  و شعار معروف " الشعب یرید إسقاط النظام " مشهور شد.

در طی این ناآرامی ها و در مدت کوتاهی و پس از برگزاری تظاهرات ها و اعتصابات سراسری چند حکومت قدرتمند جهان عرب از جمله حکومت حسنی مبارک در مصر و بن علی در تونس سقوط کردند که این خود زنگ هشدار را برای سران عرب دیکتاتور منطقه به صدا در آورد.

از این رو شورای همکاری خلیج فارس  “GCC”به عنوان یک ائتلاف کوچک -۶ عضو-  از کشورهای عرب منطقه خلیج فارس به رهبری عربستان و در یک اقدام بی سابقه با اعزام نیروهای مسلح خود به بحرین جهت سرکوب بهار عربی و اعتراضات خیابانی مردم در حمایت از پادشاهی دیکتاتور این کشور موافقت کرد تا این اقدام سنگ بنای تلاش های جدیدی برای ایجاد یک ائتلاف گسترده نظامی-امنیتی عربی  یا به عبارت بهتر یک ناتوی عربی –Arab NATO- باشد.

در واقع سران عرب و بطور خاص پادشاهی سعودی بر این باور اند که ایجاد یک پیمان امنیتی دفاع جمعی در بین کشورهای عرب می تواند علاوه بر تضمین قوام و دوام حکومت آنها، موجب افزایش وزن تاثیرگذاری رژیم های عربی در مسائل منطقه ای و بین المللی شود.

از این رو شاهدیم که این طرح تاکنون بصورت ضمنی مورد تایید کشورهای عربی کوچک و بزرگ مختلفی از منطقه غرب آسیا تا شمال آفریقا قرار گرفته است و کشورهایی همچون مصر ، تونس، مغرب، مراکش و ... برای حضور در آن اعلام تمایل و آمادگی کرده اند زیرا این کشورها معتقدند که این طرح علاوه بر ایجاد ثبات نسبی در بین کشورهای عربی موجب تضمین بیشتر امنیت  در این بخش از جهان خواهد شد که تنها کی از دستاوردهای آن افزایش جلب سرمایه گذاری های کلان اقتصادی در این کشورها خواهد بود.

از سوی دیگر کشورهای کوچک عربی مانندکویت ، بحرین ، اردن و... بدلیل محدودیت منابع نظامی در مقابل تهدیدات امنیتی بشدت آسیب پذیر اند و به همین دلیل پیوستن به یک پیان دفاع جمعی و بهره مندی از ظرفیت های نظامی سایر کشورهای عربی را در راستای منافع خود سودمند و راهبردی ارزیابی می کنند.

همزمان کشورهای قدرتمند بلوک شرق یعنی چین و روسیه نیز بر این باورند که ایجاد ثبات و آرامش در خاورمیانه در هر صورت منافع ملی و بین المللی آنان را نیز تامین خواهد بود زیرا بی ثباتی در خاورمیانه به شدت بر بازارها و اقتصاد آنها تاثیر گذار است و طبیعتا با کاهش تنش ها حضور نظامی آمریکا در منطقه نیز آرام آرام کاهش خواهد یافت.

اما آنچه در این مقاله قصد بررسی آن را داریم چالش های پیش روی تشکیل ناتوی عربی است خصوصا به این دلیل که  دولت دونالد ترامپ در هفته های اخیر صریحا اعلام کرد که بجای مداخله مستقیم در بحران سوریه – و پرداخت مستقیم هزینه های سیاسی و نظامی آن- مایل است که یک ارتش عربی ائتلافی این مسئولیت را بر عهده گیرد، با این حال پر واضح است که تشکیل یک پیمان نظامی عربی مانند پیمان نظامی آتلانیک شمالی (ناتو) در بین کشورهای عربی تنها با تزریق دلارهای نفتی کشوری مانند عربستان ممکن نیست و چالش های متعددی را پیش روی خود دارد که هر  یک از آنها به تنهای ایجاد یک ناتوی عربی را در هاله ای از ابهام قرار می دهد.

چالش های پیش روی تشکیل ناتوی عربی:

1. عدم هماهنگی مرکز قدرت در جهان عرب

کشورهای عربی اگر چه بواسطه زبان و نژاد در یک خانواده واحد تعریف می شوند اما گستردگی جهان عرب که شامل ۱۰ کشور آفریقایی و ۱۲ کشور آسیایی می شود به خودی خود موجب تشدد آرا و عدم شکل گیری یک اتحادیه مرجع در بین آنها شده است که مصداق آن وجود اتحادیه گوناگون در دو سوی پهنه جغرافیایی جهان عرب است که نمونه های شاخص آن شورای همکاری خلیج فارس در جنوب غرب آسیا  و اتحادیه عرب مغربی در غرب آفریقاست که این خود نشان از عدم وجود یک نقطه و مرکز هژمون واحد  یا مشترک در جهان عرب دارد.

2. ناسازگاری منافع ملی کشورها عربی در مسائل منطقه ای

کشورهای عربی خصوصا مجموعه کشورهای حاشیه خلیج فارس بدلیل بهره مندی از منابع عظیم نفتی قدرت مانور بالای در توسعه توان اقتصادی و نظامی خود دارند که همین مساله موجب بروز رقابت آنها در تاثیرگذاری بر تحولات منطقه ای شده است که شاهد آن رقابت قطر و عربستان سعودی در بحران سوریه است که تداوم آن منجر به بروز درگیری های شدید سیاسی بین این دو کشور شده که به تضعیف ائتلاف نظامی-اقتصادی پیشین اعراب یعنی شورای همکاری خلیج فارس انجامیده است.

3. عدم اطمینان کافی به سیاست های منطقه ای آمریکا

کشورهای عربی در طی ده اخیر میلادی و وقوع بحران سوریه در یافته اند که در موارد متعددی اختلاف سلیقه و عدم سازگاری منافع ملی اعراب با آمریکا موجب تحمیل هزینه های سنگین سیاسی ، اقتصادی و حتی نظامی به ایشان شده است لذا از منظر تحلیل گران عرب تشکیل یک ناتوی عربی بدون داشتن یک متحدی قدرتمند ، قابل اتکا و اعتماد و دارای حق رای در شورای  امنیت سازمان ملل متحد این اتحاد را در حالت انفعالی قرار خواهد داد که معنای آن ناممکن شدن مداخله فراگیر در بحران های درونی و بیرونی تحمیل شده بر اعضای این ائتلاف عربی است.

4. ناهماهنگی ساختارهای نظامی کشورهای عربی

ساختار های نظامی موجود در عصر حاضر را می توان به دو دسته شرقی و غربی بدل کرد که دسته اول اشاره به الگو برداری و بهره برداری از تجهیزات و الگوهای نظامی شوروی سابق دارد و دیگری به نمونه های آمریکایی ، طبیعتا مشخص است که این نوع دسته بندی در دوران پسا جنگ جهانی دوم تعریف گشته اند و بر اساس آن می توان نیروهای مسبح بخشی از کشورهای عربی مانند عربستان ، امارات و اردن را در دسته ارتش های غربی و کشورهایی مانند عربستان ، مصر و سودان را هم در دسته دارای ارتش های شرقی قرار داد.

طبیعتا ناسازگاری استراتژی ها ، تاکتیک ها و تجهیزات نظامی در بین این کشورهای عربی خود یک از عوامل مهمی است که تشکیل یک ارتش واحد عربی را در پوشش ایده ناتوی عربی سخت و حتی ناممکن جلوه می دهد و برای رفع آن نیاز به باز آموزی و تسلیح مجدد نیروهای مسلح عربی در یک قالب واحد -طبیعتا مدل غربی بدلیل پشتیبانی آمریکا- است که آنهم نیازمند صرف میلیاردها دلار سرمایه کشورهای عربی است.

5. غلبه تهدیدات درونی بر بیرونی

یکی از تفاوت های عمده پیمان آتلانتیک شمالی با آنچه ناتوی عربی خوانده می شود در عدم وجود تهدیدات درونی در مدل غربی است که در نتیجه آن تمام تمرکز ناتو معطوف به مقابله با تهدیدات بیرونی از جمله توسعه طلبی ها دشمنان خارجی است که نمونه آن را می توان در تلاش ناتو برای مقابله با تهدیدات روسیه در شرق اوکراین مشاهده کرد.

اما ناتوی عربی در صورت تشکیل ناچارا باید بخش عمده ای از ظرفیت های خود را معطوف به تهدیدات داخلی کشورهای عربی نمایند زیرا زیاده خواهی های اعضاء خصوصا در حوزه خلیج فارس و غرب آسیا می تواند به راحتی شعله های اختلاف و نزاع های نظامی و اقتصادی را برانگیزد که حمله صدام حسین به کویت و یا محاصره اقتصادی قطر توسط ائتلاف سعودی یک نمونه تاریخی از این دست چالش ها است که هر یک از آنها می تواند به راحتی شاکله ناتوی عربی را از هم پاشانده و آن را چند دسته نماید.

6. نگرانی سران عرب از نقض احتمالی حاکمیت ملی آنها

یکی از نگرانی های عمده سران و ملت های عرب مساله نقض حاکمیت ملی آنها در جریان مداخله احتمالی ناتوی عربی در کشورهایشان است زیرا مداخله یک نیروی نظامی چند ملیتی در یک کشور خاص به راحتی می تواند موجب نقض حاکمیت ملی آن گردد که یک نمونه آن جریان مداخله عربستان در ناآرامی های بحرین است که در نتیجه آن به شکل غیر رسمی بحرین در حوزه حاکمیتی به عنوان یکی از استان های تابعه ریاض تعریف شد که این خود علاوه بر تضعیف بیش از پیش جریان حاکم بر یمن موجب تشدید اعتراضات مردمی این کشور گردید.

7. نابرابری توان اقتصادی و زیرساختی کشورهای عربی

در بین ۲۲ کشور عربی بدلیل بهره مندی متفاوت آنها از منابع انسانی و درآمدی از جمله نیروهای مسلح کار آزموده و درآمد نفتی شاهد اختلاف طبقاتی فاحشی بین عربستان و قطر با کشورهایی مانند مراکش ، مصر و سودان هستیم لذا تامین بخش عمده ای از هزینه ها و زیر ساخت های لازم جهت تشکیل و حفظ ناتوی عربی بر عهده کشورهای ثروتمند عرب از جمله عربستان خواهد بود و طبیعتا این کشورها خواهان تاثیرگذاری و حق رای بیشتری در ناتوی عربی خواهند بود که این خود در کنار عواملی مانند ناسازگاری منافع ملی اعضاء با یکدیگر زمینه را برای بروز اختلاف و شکاف در این ائتلاف نظامی ایجاد خواهد کرد.

نتیجه گیری

هر چند ایجاد ناتوی عربی به عنوان یکی از ایده های معاصر و با سابقه جهان عرب شناخته می شود اما در سال های اخیر بیش از هر زمانی تلاش ها برای عملیاتی سازی آن از سوی برخی قدرت های عربی با همراهی آمریکا صورت گرفته است و در قالب آن تلاش می شود تا آنگونه که مد نظر غرب و رژیم صهیونیستی است معماری امنیتی جدیدی بر منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا " New MENA Security Architecture" حاکم گردد زیرا برای ایالات متحده، ثبات در منطقه خلیج فارس، برای اتحادیه اروپا ثبات در شمال آفریقا و برای رژیم صهیونیستی بطور کلی "بقا" تامین کننده منافع ملی است و طبیعتا تامین آن برای این کشورها آنهم با پول و سرمایه کشورهای عربی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

با این حال تشکیل یک ائتلاف نظامی گسترده و جامع بین کشورهای عربی بدلایل سیاسی و اقتصادی که شرح آن پیشتر رفت دور از انتظار جلوه می کند و تنها محتمل است که برخی از کشورهای ضعیف و پر جمعیت جهان عرب با هدف کسب منافع اقتصادی زیر پرچم کشورهای ثروتمند عرب با محوریت عربستان سعودی جمع گردند که در این حالت نیز نمی توان انتظار تاثیرگذاری بالایی را ناتوی عربی داشت لذا در نهایت می توان پروژه تشکیل ناتوی عربی از سوی عربستان و آمریکا را  ترفندی برای تداوم بخشی بحران سوریه از طریق در گیر کردن تعداد دیگر از بازیگران منطقه در این کشور دانستند تا به این طریق علاوه بر تضعیف دولت قانونی سوریه زمینه ها برای اعمال فشار بیشتر بر ایران و جبهه مقاومت افزایش یافته و در نهایت امنیت رژیم صهیونیستی و منافع آمریکا در منطقه برای مدتی زمانی دیگر نیز تامین و تضمین گردد.

یادداشتی از: نوید کمالی